Μαθησιακές Δυσκολίες - 4 Κατηγορίες

Παραδείγματα Δυσκολιών

«Ο Πέτρος έχει τις ικανότητες, αν προσπαθούσε περισσότερο θα μπορούσε να τα καταφέρει. Επιλέγει να μη διαβάζει, να μην ασχολείται…»

«Αν ήταν συγκεντρωμένη, θα τα είχε καταφέρει καλύτερα…»

«Δίνω τις οδηγίες για το διαγώνισμα και η Ελένη δεν ξεκινάει να γράφει. Απλά κάθεται και κοιτάζει το γραπτό της. Δεν έχει κίνητρο για τίποτα μέσα στην τάξη…»

Τι είναι συνολικά:

• Προσέγγιση από επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων → ποικίλοι ορισμοί των Μ.Δ.
• «Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος, ο οποίος αναφέρεται σε μία ετερογενή ομάδα διαταραχών που προέρχονται από σοβαρές δυσκολίες στην εκμάθηση και χρήση του λόγου, της ανάγνωσης, της λογικής σκέψης και των μαθηματικών ικανοτήτων…»

Εθνική Επιτροπή για τις Μαθησιακές Δυσκολίες, ΗΠΑ (1988).

Ορισμός

• Μαθησιακές Δυσκολίες ονομάζουμε μία ευρεία ομάδα διαταραχών κατά τις οποίες το άτομο συναντά δυσκολίες στη διαδικασία της μάθησης με τον παραδοσιακό, τυπικό τρόπο, ο οποίος, ωστόσο, αποδεικνύεται αποτελεσματικός για τους συνομηλίκους του/της. Το άτομο με Μαθησιακές Δυσκολίες έχει φυσιολογική νοημοσύνη, όμως αντιλαμβάνεται και επεξεργάζεται τα εξωτερικά ερεθίσματα με διαφορετικό τρόπο.
• Οι Μ.Δ. δε θεραπεύονται. Ωστόσο, με τη σωστή υποστήριξη και παρέμβαση το άτομο μπορεί να τα καταφέρει τόσο στο σχολείο, όσο και στη μετέπειτα ενήλικη ζωή.

Στατιστικά στοιχεία

• Αποτελούν τη συνηθέστερη αιτία για την οποία οι γονείς ζητούν βοήθεια για τα παιδιά τους.
• Παρατηρούνται στο 15-20% του μαθητικού πληθυσμού (4-5 μαθητές σε τάξη των 30).
• Συναντώνται συχνότερα στα αγόρια απ’ ότι στα κορίτσια (σε αναλογία 4 προς 1).
• Ερευνώνται τα τελευταία 25-30 χρόνια.

4 Κατηγορίες:

Σύμφωνα με το DSM-IV-TR (2000):

DSM: Διαγνωστικό & Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (APA)

• Διαταραχή της Ανάγνωσης.
• Διαταραχή της Γραφής.
• Διαταραχή των Μαθηματικών.
• Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς.

Κοινό στοιχείο

• «Η επίδοση στην ανάγνωση/ οι δεξιότητες γραφής/ η μαθηματική ικανότητα, μετρούμενες με ατομικά χορηγούμενες σταθμισμένες διαδικασίες, είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία».

DSM-IV-TR (2000)

Διαταραχή Ανάγνωσης

• Ανάγνωση αργή, διστακτική, χωρίς ροή.
• Συχνά συλλαβισμός.
• Παράλειψη, πρόσθεση ή αντικατάσταση γραμμάτων.
• Ελλιπής κατανόηση κειμένου.
• Έχει διερευνηθεί περισσότερο από κάθε άλλη Μ.Δ..
• Συχνά αναφέρεται ως «δυσλεξία» και συνυπάρχει με διαταραχή της γραφής.

Διαταραχή Γραφής

• Παράλειψη, πρόσθεση ή αντικατάσταση γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων κατά τη γραφή.
• Ορθογραφικά λάθη (ακόμα και σε λέξεις που έχουν συστηματικά διδαχθεί).
• Κακογραφία, μουτζούρες, απουσία σημείων στίξης, κατάργηση των διαστημάτων.
• Δυσκολία στη σύνταξη προτάσεων και παραγράφων.

Διαταραχή Μαθηματικών

• Αδυναμία κατανόησης μαθηματικών όρων, ποσοτήτων, μεγεθών.
• Αδυναμία αναγνώρισης μαθηματικών συμβόλων.
• Δυσκολία στη διεξαγωγή βασικών πράξεων (χρήση δακτύλων, παράλειψη κρατουμένων).
• Δυσκολία στην εκμάθηση του πολλαπλασιασμού.
• Συχνά αναφέρεται και ως «δυσαριθμησία».

Μαθησιακή Δυσκολία μη Προσδιοριζόμενη αλλιώς

• Η κατηγορία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει δυσκολίες και στις 3 περιοχές (ανάγνωση, μαθηματικά, γραφή), οι οποίες από κοινού παρεμποδίζουν σημαντικά τη σχολική επίδοση, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία.

Διάγνωση

• Από διεπιστημονική ομάδα (κοινωνικός λειτουργός, ειδικός παιδαγωγός, σχολικός ψυχολόγος, πιθανά παιδοψυχίατρος).
• Ιστορικό οικογένειας (γονείς).
• Σχολική επίδοση (εκπαιδευτικός σχολείου).
• Μαθησιακές & γνωστικές δεξιότητες (τεστ).
• Αισθητηριακή οξύτητα (όραση, ακοή).
• Νευρολογικές λειτουργίες (εργαστηριακές εξετάσεις).

Αίτια

• Κληρονομικότητα (88% παιδιών με Μ.Δ. προέρχονται από οικογένειες με βεβαρημένο ιστορικό).
• Περιβαλλοντικοί-συναισθηματικοί παράγοντες (ακατάλληλο σχολικό περιβάλλον, υποβαθμισμένες/ χαοτικές οικογενειακές συνθήκες, υπερπροστασία).
• Προβλήματα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά τη γέννηση.
• Τραυματισμοί κατά τη βρεφική/ νηπιακή ηλικία.

Μαθησιακή Δυσκολία ή κακός μαθητής;

• Επίπεδο νοημοσύνης (φυσιολογικό).
• Ιστορικό που αναφέρει προβλήματα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου.
• Δύσκολη η διάκριση…
• Σημασία δεν έχει τόσο η «ταμπέλα», όσο ο εντοπισμός του πεδίου ή των πεδίων δυσκολίας του μαθητή → αντιμετώπιση.

Δευτερογενή Συμπτώματα

• Αρνητική εικόνα εαυτού-χαμηλή αυτοπεποίθηση.
• Συναισθηματικές διαταραχές.
• Μειωμένο κίνητρο για μάθηση.
• Απομόνωση από την ομάδα των συνομηλίκων.
• Προβλήματα συμπεριφοράς.

Αντιμετώπιση

Μοναδικό-κατά περίπτωση-πρόγραμμα που μπορεί να περιλαμβάνει:

• Εκπαιδευτικές στρατηγικές στην κανονική τάξη ή στο τμήμα ένταξης του σχολείου.
• Προγράμματα εξατομικευμένης μαθησιακής ενίσχυσης.
• Ψυχολογική ενίσχυση παιδιού.
• Συμβουλευτική γονέων.
• Συνδυασμός παραπάνω θεραπειών και συνεργασία όλων των φορέων.

Χρήσιμες Διευθύνσεις

• Σύλλογος Εκπαιδευτικών Εξειδικευμένων στις Μαθησιακές Δυσκολίες www.dismathis.gr
• Εταιρεία Ειδικής Παιδαγωγικής Ελλάδος http://eepe.gr
• Προσέγγιση στη δυσκολία-στην αναπηρία-στο άτομο-στην οικογένεια www.specialeducation.gr
• Learning disabilities worldwide www.ldam.org
• LD online www.ldonline.org
• National Center for Learning Disabilities www.ncld.org

Μπορείτε ακόμη να δείτε το άρθρο μας: Απλές τεχνικές βοήθειας στη μελέτη μαθητών με αδύναμη μνήμη