Τραυλισμός - Θεραπεία Lindcombe

Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που έγινε γνωστό το πρόβλημα του τραυλισμού και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί αμέτρητες προσπάθειες τόσο για την κατανόηση της παθογένειάς του, όσο και την ανεύρεση αποτελεσματικών μεθόδων και τεχνικών θεραπευτικής αντιμετώπισής του.

Πάνω σε αυτήν την προσπάθεια δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Lindcombe, το οποίο βασίστηκε στην εξαρτημένη μάθηση και αποτελεί μια συμπεριφοριστική θεραπεία για τον τραυλισμό σε παιδιά προσχολικής ηλικίας (μέχρι έξι ετών αλλά με επιτυχημένη έκβαση και σε μεγαλύτερα παιδιά). Το πρόγραμμα στηρίζεται κυρίως στη συμμετοχή και την πρωτοβουλία του γονέα.

Τι είναι το πρόγραμμα Lindcombe

To Lindcombe είναι μια θεραπευτική προσέγγιση κατά την οποία ο λογοθεραπευτής διδάσκει στον γονέα πώς να αναλάβει ο ίδιος τη θεραπεία του παιδιού του. Το πρόγραμμα χωρίζεται σε δύο στάδια:

1ο στάδιο: στη διάρκεια του οποίου το παιδί σταματάει να τραυλίζει, γονέας και παιδί διεξάγουν εβδομαδιαίες συναντήσεις με τον λογοθεραπευτή. Εκεί δίνονται οδηγίες για τη θεραπεία που θα ακολουθήσει ο γονέας σε καθημερινή βάση. Ο γονέας θα πρέπει να ελέγχει/καταγράφει την ομιλία του παιδιού χρησιμοποιώντας την κλίμακα των δέκα τιμών, όπου το 1 εκπροσωπεί την απουσία τραυλισμού και το 10 τον σοβαρό τραυλισμό. Ο θεραπευτής με τη σειρά του μετράει το ποσοστό των συλλαβών που εκφέρονται χωρίς δυσκολία / με δυσκολία.

2ο στάδιο: ξεκινάει όταν υπάρξει μείωση στον τραυλισμό (στάδιο συντήρησης), όπου γίνονται λιγότερες συναντήσεις με τον λογοθεραπευτή και ελαττώνεται η ένταση στον ρυθμό της θεραπείας.

Ουσιαστικά, η δουλειά γίνεται κυρίως από τους γονείς και η θεραπεία πραγματώνεται στα πλαίσια της καθημερινής ζωής του παιδιού. Αυτό είναι και το δυνατό σημείο του προγράμματος Lindcombe: η εξατομίκευση, δηλαδή, της θεραπείας ανάλογα πάντα με τις ανάγκες κάθε οικογένειας.

Τα βήματα του προγράμματος Lindcombe

Τα στοιχεία που καλούνται να συλλέξουν οι γονείς αφορούν σε σημεία της ομιλίας που αποτελούν πρόκληση για το παιδί αλλά και σε εκείνα που δεν το δυσκολεύουν στη διάρκεια μιας συζήτησης.

Σε περίπτωση που προκύπτει ομιλία χωρίς τραυλισμό, έχουμε τους ακόλουθους τύπους κριτικής:

• Οι γονείς μπορούν να αναγνωρίσουν το επίτευγμα αυτό ή να προβούν σε μια λεκτική επιβράβευση (πχ. «Δεν κόλλησες εκεί», «Μίλησες ωραία, με ροή.»)
• Οι γονείς μπορούν να ζητήσουν από το παιδί να αξιολογήσει τον εαυτό του (π.χ. «Σου φάνηκε καλό; Δυσκολεύτηκες κάπου;»)

Σε περίπτωση που υπάρχει ομιλία με τραυλισμό:

• Οι γονείς μπορούν να αναγνωρίσουν το σημείο με το πρόβλημα (πχ. «Αυτή ήταν μια δύσκολη λέξη»)
• Οι γονείς μπορούν να ζητήσουν από το παιδί να αξιολογήσει τον εαυτό του (πχ. «Δοκίμασε πάλι. Βγάλε έξω αυτή τη λέξη»)

Η συμμετοχή των γονέων στο Πρόγραμμα Lindcombe

Οι γονείς είναι απαραίτητο να επιδεικνύουν μια θετική και γεμάτη στήριξη στάση προς τα παιδιά μιας και τα ίδια καλούνται να αντιμετωπίσουν τη θεραπεία ευχάριστα. Η πιθανότητα επιτυχίας (όπως και για κάθε θεραπεία που αφορά σε διαταραχές στη γλώσσα κα την ομιλία) είναι μεγαλύτερη αν το παιδί αντιλαμβάνεται τη θεραπεία σαν μια ευχάριστη εμπειρία. Για αυτό και η πιο σημαντική παράμετρος στο πρόγραμμα Lindcombe είναι οι γονείς να αποφεύγουν την έντονη, επεμβατική και συνεχή φροντίδα.

Αυτή η δομημένη εφαρμογή της ανατροφοδότησης διευκολύνει την αρχική καθοδήγηση του λογοθεραπευτή προς τους γονείς. Συνδυαστικά με συγκεκριμένες πρακτικές στον χώρο της λογοθεραπείας, ο γονέας μαθαίνει να ελέγχει αν η δραστηριότητα έχει οργανωθεί με ευελιξία ώστε η ανταπόκριση του παιδιού να είναι στο μεγαλύτερο μέρος της σωστή.

Τέλος, η δομημένη ανατροφοδότηση από τους γονείς στην έναρξη της θεραπείας βοηθά το παιδί να συνηθίσει σε αυτή. Επίσης, βοηθάει και τον γονέα να μεταβιβάσει θετικά και βοηθητικά μηνύματα στο παιδί για το τι συμβαίνει. Όταν ο γονέας τελειοποιήσει τις απαραίτητες δεξιότητες και το παιδί είναι ευχαριστημένο με τη διαδικασία, μπορούμε πλέον να την εισάγουμε σε καθημερινές και πιο ελεύθερες καταστάσεις. Τότε η θεραπεία βρίσκεται εν πλήρη ενεργεία, με φανερά αποτελέσματα.

Διάρκεια Lindcombe

Μελέτες δείχνουν πως τα παιδιά με σοβαρά προβλήματα τραυλισμού χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν το 1ο στάδιο. Ωστόσο, τα παιδιά που αντιμετώπιζαν πρόβλημα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ολοκλήρωσαν το 1ο στάδιο με ταχύτερους ρυθμούς από τα παιδιά που αντιμετώπιζαν το πρόβλημα για μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης, με βάση το ακουστικό υλικό που ανέκτησαν οι ερευνητές, ο μέσος όρος του χρόνου που διήρκησε η θεραπεία ήταν 11 – 16 επισκέψεις.

Λόγος, Φωνολογία και Lindcombe

Τα αποτελέσματα μελετών έδειξαν πως η φωνολογική εξέλιξη δεν έχει σχέση με τον χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί το 1ο στάδιο του Lindcombe. Αντίθετα, ο λόγος σχετίζεται με τον χρόνο αυτόν. Δηλαδή, ένα παιδί θα ολοκληρώσει πιο σύντομα τη θεραπεία αν εκφέρει περισσότερες μεγάλες φράσεις.

Τα αποτελέσματα του Lindcombe

Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα Lindcombe αποτελεί την πρώτη επιλογή θεραπείας για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αυτό οφείλεται στο ότι το πρόγραμμα δεν προϋποθέτει προγραμματισμένες οδηγίες αλλά ούτε ζητάει από το παιδί να αλλάξει τον τρόπο που μιλάει.

Τα αποτελέσματα της θεραπείας του προγράμματος Lindcombe δείχνουν πως τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν μηδενικό σχεδόν τραυλισμό σε καθημερινές καταστάσεις που περιλαμβάνουν συζητήσεις. Επίσης, έχουν προκύψει στοιχεία πως το πρόγραμμα Lindcombe είναι αποτελεσματικό και για παιδιά σχολικής ηλικίας.

Ένα ακόμη αποτέλεσμα έρευνας υποστηρίζει πως το πρόγραμμα Lindcombe παρέχει «ασφάλεια» όσον αφορά τις κοινωνικές παραμέτρους του θέματος του τραυλισμού. Η ομιλία των παιδιών που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία δεν διαφέρει από εκείνων που δεν τη χρειάστηκαν (παιδιά χωρίς προβλήματα στην ομιλία). Τα στοιχεία αυτά είναι συνεκτικά με τις κλινικές μελέτες που δείχνουν πως τα παιδιά που περάτωσαν τη θεραπεία, ακόμη και αν είχε μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα, είχαν ξεχάσει το πρόβλημα που είχαν.