Όλοι οι γονείς επιθυμούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τον κίνδυνο. Οι γονείς ενός παιδιού με νοητική στέρηση είναι εξαιρετικά προσεκτικοί καθώς γνωρίζουν πως το παιδί τους δεν καταλαβαίνει ή δεν μπορεί να χειριστεί τον κόσμο γύρω του όπως τα άλλα παιδιά.
Οι γονείς μπορούν να κρατήσουν τα παιδιά μακριά από επικίνδυνες καταστάσεις για να αποφύγουν τους τραυματισμούς. Όμως, πολλές καθημερινές δραστηριότητες κρύβουν κάποιον πιθανό κίνδυνο. Αν οι γονείς θέσουν εκτός ορίων όλες αυτές τις καταστάσεις, δε θα παραμείνουν και πολλά πράγματα για να ασχοληθεί το παιδί.
Για κάθε παιδί, υπάρχει μια καλή ισορροπία ανάμεσα στον περιορισμό και την ανεξαρτησία. Ο υπερβολικός περιορισμός θέτει περιοριστικά όρια στις εμπειρίες του παιδιού. Οι περιορισμένες εμπειρίες καθιστούν πιο δύσκολο για το παιδί να αντιμετωπίσει τον κόσμο και διευρύνουν το χάσμα μεταξύ του παιδιού και των άλλων ανθρώπων.
Πώς να δώσετε στο παιδί σας αρκετή ελευθερία για να εξερευνήσει τον κόσμο με ασφάλεια
Διδάξτε κανόνες ασφαλείας στο παιδί σας. Αρχικά, μπορείτε να του δείξετε τον τρόπο να αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο. Έπειτα, μπορείτε να του μάθετε συγκεκριμένους τρόπους για να αποφεύγει τον κίνδυνο και τελικά, να του δείξετε πώς να χειρίζεται πιθανώς επικίνδυνες καταστάσεις με ασφάλεια.
Η γνώση των κανόνων ασφαλείας δίνει στο παιδί σας τη δυνατότητα να μάθει χωρίς να τραυματισθεί. Καθώς το παιδί μαθαίνει κάθε κανόνα ασφαλείας, επιτρέψτε του περισσότερη αυτονομία και προσωπική ευθύνη – ένα μικρό βήμα τη φορά!
Συμβουλές για να διδάξετε κανόνες ασφαλείας
- Να δίνετε έμφαση στην ασφάλεια και την πρόληψη. Μην τονίζετε όλα τα σημεία που θα μπορούσαν να πάνε στραβά. Θα γεμίσετε το μυαλό του παιδιού σας με επίφοβες εικόνες παρά με κανόνες ασφαλείας!
- Να δείχνετε καλή διαγωγή. Αφήστε το παιδί σας να μιμηθεί το παράδειγμά σας.
- Να επαινείτε το παιδί για κάθε τι που κάνει σωστά. Το παιδί σας θα μάθει με μικρά βήματα. Ενθαρρύνετε το παιδί να συνεχίσει την προσπάθεια.
- Να είστε όσο γίνεται πιο υπομονετικοί. Θα ανησυχείτε λιγότερο καθώς το παιδί σας θα αποκτά όλο και μεγαλύτερη αντίληψη της ασφάλειας.
Δραστηριότητες που ενισχύουν την αντίληψη της ασφάλειας
- Βρώσιμα και μη αντικείμενα
Προσφέρετε στο παιδί ποικίλα φαγητά και ρωτήστε το, «Θες να το φας αυτό;» Μετά, προσφέρετε μεγάλα, μη βρώσιμα αντικείμενα όπως είναι τα παπούτσια, ο ρουχισμός, σκεύη κουζίνας κτλ. και βοηθήστε το παιδί να τα απορρίψει. Μπορείτε να μετατρέψετε τη διαδικασία σε ένα ευχάριστο παιχνίδι που το παιδί σας θα χαρεί.
- Φάρμακα
Σιγουρευτείτε πως το παιδί σας καταλαβαίνει ποια φάρμακα μπορεί να πάρει μόνο με την επιτήρηση ενός ενήλικα που εμπιστεύεται. Βοηθήστε το παιδί να μάθει πότε και πώς να απορρίπτει «φάρμακα» από έναν άγνωστο. Χρησιμοποιήστε μια κούκλα για να «υποκριθείτε» τον σωστό και λάθος τρόπο να πάρει φάρμακα.
- Προσωπικά στοιχεία
Παρέχετε στο παιδί σας ταυτότητα, ένα βραχιόλι με τα στοιχεία του ή άλλους τρόπους να θυμάται το όνομα, τη διεύθυνση και το τηλέφωνό του. Μπορείτε να κάνετε αναπαραστάσεις καταστάσεων (παιχνίδια ρόλων) όπου το παιδί θα καλείται να δείξει την ταυτότητά του σε έναν ενήλικα όπως είναι ο αστυνομικός σε περίπτωση που χαθεί. Εξασκηθείτε στην τηλεφωνική κλήση του 100 για βοήθεια.
- Άγνωστοι άνθρωποι
Προβάρετε κανόνες ασφαλείας για αγνώστους που θα περιλαμβάνουν:
Ποιος είναι ξένος/άγνωστος;
Μην ακολουθείς αγνώστους.
Μην παίρνεις δώρα από αγνώστους.
Μην βάζεις άγνωστους ανθρώπους μέσα στο σπίτι.
Μην λες σε αγνώστους στο τηλέφωνο πως είσαι μόνος/η στο σπίτι.
Μην αφήνεις κάποιον άγνωστο να σε αγγίξει σε πολύ προσωπικά σημεία ή να σε αγγίξει με τρόπο που δεν θέλεις.
- Ασφάλεια στο σπίτι και το περιβάλλον
Συζητήστε για τις συσκευές, τα προϊόντα, και τις δηλητηριώδεις ουσίες μέσα στο σπίτι που μπορούν να βλάψουν με κάποιον τρόπο τα παιδιά. Κάντε επισκόπηση των γενικών κανόνων ασφαλείας όπως αυτοί εφαρμόζονται σε τυπικές δραστηριότητες μέσα στο σπίτι.
- Ασφάλεια στο σχολείο
Συζητήστε κανόνες χρήσης της παιδικής χαράς ή του εξοπλισμού που έχει το σχολείο. Εξασκηθείτε στη σωστή χρήση παιχνιδιών και άλλων αντικειμένων. Για παράδειγμα, αν κρατάει αιχμηρά αντικείμενα, το παιδί μπορεί να αποφύγει τον κίνδυνο με το να περπατάει κρατώντας τα με την αιχμηρή πλευρά προς τα κάτω.
- Ασφάλεια στο αυτοκίνητο και στην κίνηση
Συζητήστε την αποδεχτή συμπεριφορά που θα πρέπει να έχει το παιδί σε μια διαδρομή με το αυτοκίνητο. Να πείτε στο παιδί πως περιμένετε από αυτό να κάθεται σωστά και να φοράει ζώνη σε όλη τη διαδρομή. Πείτε στο παιδί ποιά συμπεριφορά θα πρέπει να έχει όταν βρίσκεται έξω από το σπίτι:
Να διασχίζεις το δρόμο μόνο στις διαβάσεις πεζών.
Σταμάτα, κοίτα και άκουσε πριν διασχίσεις ένα δρόμο.
Εξηγήστε στο παιδί σας τι σημαίνουν οι φωτεινοί σηματοδότες και τα σήματα με τις οδηγίες «σταμάτα, ξεκίνα, περπάτα, μην περπατάς». Κάθε φορά που είστε έξω με το παιδί σας, κάντε μαζί εξάσκηση σε αυτούς τους κανόνες.
- Φωτιά
Μιλήστε για τα πιο συνηθισμένα αίτια μιας φωτιάς όπως είναι το παίξιμο με τα σπίρτα. Εξετάστε μαζί με το παιδί τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνει με εύφλεκτα υλικά. Εξασκηθείτε σε ασφαλείς διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθήσει σε περίπτωση ανάγκης όπως είναι η φωτιά στο σπίτι. Μπορεί να εξασκηθεί σε συγκεκριμένες ενέργειες όπως: να ρίχνει κάποιον στο έδαφος και να τον κυλά στο πάτωμα αν πιάσουν τα ρούχα του φωτιά. Καθορίστε μια έξοδο κινδύνου από το σπίτι και κάντε μια σχετική πρόβα.
- Επικίνδυνες καταστάσεις
Βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίσει και να αποφύγει πιθανές επικίνδυνες καταστάσεις όπως: οικοδομές, σκοτεινές περιοχές χωρίς φώτα μετά τη δύση του ηλίου, μεγάλα οχήματα, και ολισθηρά πατώματα. Δείξτε στο παιδί τι να μάθει να αναγνωρίζει σαν προειδοποιητικά σημάδια.
Χρησιμοποιήστε καθημερινές καταστάσεις για να μάθετε στο παιδί σας πώς να προστατεύει τον εαυτό του. Είναι σημαντικό να του διδάξετε κανόνες ασφαλείας και τις αντίστοιχες διαδικασίες μέσα σε ένα πλαίσιο ρεαλισμού. Με την τακτική εξάσκηση αυτών των δεξιοτήτων, θα μπορείτε να κρίνετε πότε το παιδί σας καταλαβαίνει πραγματικά τους κανόνες ασφαλείας. Τότε, θα μπορεί να εξερευνήσει το περιβάλλον γύρω του και να λειτουργήσει όσο ανεξάρτητα μπορεί μέσα σε αυτό.
Πηγή: Anita Riley, Parent Articles 1, Communication Skill Builders, a division of The Psychological Corporation
Τα γραφόμενα στην ιστοσελίδα Λόγος & Επικοινωνία προορίζονται για ενημερωτική χρήση και μόνον. Δεν αποτελούν εξατομικευμένες συστάσεις θεραπείας και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την Επιστημονική συμβουλή ενός ειδικευμένου θεραπευτή για κάποιο περιστατικό. Όποτε πρόκειται για αναδημοσίευση από άλλη πηγή, αυτό δηλώνεται ρητά. Οι συγγραφείς του Λόγος & Επικοινωνία δεν ευθύνονται για οποιοδήποτε αποτέλεσμα που σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με κάποια ανάρτηση.
