Πώς μπορεί το παιδί να βελτιώσει τη γραφή του με τη δική σας βοήθεια

Εκμάθηση γραμμάτων

• Μάθετε για την ύλη όσον αφορά τη διδασκαλία της αλφάβητου που έχει να αφομοιώσει το παιδί σας στο σχολείο. Μπορείτε να ζητήσετε επιπρόσθετο υλικό μελέτης για το σπίτι αν δείτε πως το παιδί σας αγωνίζεται για να τα καταφέρει. Τα γράμματα πρέπει να γράφονται από πάνω προς τα κάτω και από αριστερά προς τα δεξιά.
• Μια προσέγγιση που δεσμεύει πολλαπλές αισθήσεις είναι εξαιρετική επιλογή για όλα τα παιδιά. Μπορείτε να ετοιμάσετε έναν δίσκο ή τηγάνι με ένα ρηχό στρώμα από κάποιο υλικό που θα προσφέρει ερεθίσματα στο παιδί (άμμος, ζάχαρη, αλάτι, σπόροι για πουλιά, ρύζι, κρέμα, αφρός ξυρίσματος κτλ). Δοκιμάστε μαζί με το παιδί να σχηματίσετε γράμματα και αριθμούς με τον δείκτη του χεριού σας. Να θυμάστε πως σχηματίζουμε τα γράμματα από πάνω προς τα κάτω και αριστερά προς τα δεξιά.
• Φτιάξτε ανάγλυφα γράμματα πάνω σε χαρτόνια που το παιδί θα αγγίζει και θα ανιχνεύει με τον δείκτη του χεριού του. Πώς να τα φτιάξετε: χρησιμοποιήστε κόλλα για να σχεδιάσετε το γράμμα και μετά καλύψτε με άμμο ή τροφή/σπόρους για πουλιά – μπογιά για ύφασμα πηχτής σύστασης – χρώμα μαγειρικής σε κόλλα, για να σχεδιάσετε χρωματιστά γράμματα. Βεβαιωθείτε πως όταν το παιδί ανιχνεύει τα ανάγλυφα σχέδια, το κάνει από πάνω προς τα κάτω και από αριστερά προς τα δεξιά.
• Σχεδιάστε γράμματα σε χαρτί και αφήστε το παιδί να τα «γράψει» ξανά από πάνω με κόλλα.
• Σχεδιάστε μαζί με το παιδί γράμματα κολλώντας φακές, φασόλια, ρύζι, σπόρους κτλ. σε χαρτί.
• Φτιάξτε γράμματα πλάθοντας πηλό, ζυμάρι, πλαστελίνη κτλ.
• Χρησιμοποιήστε ένα στυλό με δόνηση. Οι επιπρόσθετες αισθητηριακές «πληροφορίες» βοηθούν το παιδί να θυμάται πιο εύκολα το γράμμα που αποτυπώνει.
• Για αναγνώριση γραμμάτων: διαβάστε με το παιδί μια ιστορία του γνωστικού του επιπέδου και ζητήστε του να κυκλώσει όλα τα – α – , τα – β– κτλ.
• Πείτε στο παιδί να «γράψει» γράμματα στον αέρα με τον δείχτη του χεριού του και μεγάλες κινήσεις. Ξεκινήστε με τα μάτια κλειστά και συνεχίστε ανοίγοντάς τα.
• Σχηματίστε κεφαλαία γράμματα στην επιφάνεια ενός μεγάλου, χάρτινου κουτιού. Οι γωνίες του κουτιού λειτουργούν σαν σημεία έναρξης σχεδιασμού του γράμματος. Για παράδειγμα, το γράμμα – Η – ξεκινά με το τράβηγμα μιας γραμμής από την πάνω αριστερή γωνία και καταλήγει στην κάτω αριστερή γωνία του κουτιού, με τη δεύτερη γραμμή να ξεκινά στην πάνω δεξιά πλευρά του κουτιού καταλήγοντας κάτω δεξιά, και τέλος την οριζόντια γραμμή στη μέση.

Γράφοντας από πάνω προς τα κάτω

• Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος γραφής είναι να σχηματίζετε γράμματα για τη σύνθεση λέξεων προς μια σταθερή κατεύθυνση. Για την αποτύπωση γραμμάτων, είναι καλό αν ξεκινάτε από πάνω προς τα κάτω.
• Επαναλάβετε τις ασκήσεις στην «Εκμάθηση Γραμμάτων». Τονίστε στο παιδί πως ξεκινούμε από πάνω και γράφουμε από τα αριστερά προς τα δεξιά.
• Ζωγραφίστε ένα σπιτάκι στο περιθώριο αριστερά σε ένα χαρτί με γραμμές: η στέγη (τρίγωνο) καλύπτει το πάνω μισό μέρος της γραμμής και το «κτίριο» (τετράγωνο) το κάτω μισό μέρος της γραμμής. Θυμίστε στο παιδί πως όταν γράφει με κεφαλαία γράμματα πρέπει να ξεκινά τη σχεδίασή τους από τη «στέγη». Τα μικρά γράμματα πρέπει να «μένουν μέσα στο σπίτι», με τα ψηλά (λ, δ, κτλ) να ξεκινούν αμέσως μετά τη στέγη και τα υπόλοιπα να βρίσκονται στο «υπόγειο του σπιτιού».
• Μπορείτε να συνθέσετε δικά σας τραγούδια ή ποιηματάκια για το πώς γράφουμε (σχετικό υλικό υπάρχει στην αγορά).
• Πείτε στο παιδί να «γράψει» γράμματα στον αέρα με τον δείχτη του χεριού του και μεγάλες κινήσεις. Ξεκινήστε με τα μάτια κλειστά και συνεχίστε ανοίγοντάς τα.
• Σχηματίστε γράμματα στην πλάτη του παιδιού σας και αφήστε το να μαντέψει ποιο γράμμα φτιάχνετε κάθε φορά. Μπορείτε, επίσης, να «γράψετε» ο ένας στην παλάμη του άλλου.
• Αποτυπώστε γράμματα σε έναν μεγάλο πίνακα, ξεκινώντας πάντα από την κορυφή. Φτιάξτε ένα ουράνιο τόξο γύρω από κάθε γράμμα, περνώντας κάθε φορά το περίγραμμα με διαφορετικό χρώμα.
• Αποτυπώστε γράμματα σε χαρτί που ακουμπάει σε κάποια τραχιά επιφάνεια όπως γυαλόχαρτο, ανάγλυφες πλαστικές επιφάνειες κτλ. Το παιδί μέσω του απτού ερεθίσματος από την ανάγλυφη επιφάνεια ενισχύει την ικανότητά του να απομνημονεύει τον σωστό σχηματισμό γραμμάτων.

Γράφοντας πάνω στις γραμμές

Σε πολλά νηπιαγωγεία, τα παιδιά ξεκινούν να γράφουν σε χαρτί χωρίς γραμμές. Σταδιακά και κοντά στη μέση της σχολικής χρονιάς, εισάγονται οι γραμμές. Αν το παιδί σας δυσκολεύεται να γράφει πάνω στις γραμμές μπορείτε να εφαρμόσετε τις παρακάτω στρατηγικές:

• Μαρκάρετε με κίτρινο μαρκαδόρο το κάτω μισό μέρος της γραμμή. Πείτε στο παιδί πως πρέπει να «μείνει μέσα στο κίτρινο» (ή οποιοδήποτε χρώμα έχετε χρησιμοποιήσει) για τα μικρά γράμματα. Τα ψηλά γράμματα (- λ, δ, κτλ.) ξεκινούν στο πάνω όριο της κίτρινης γραμμής και τα πιο μικρά στη μέση.
• Κάντε πιο σκούρες τις γραμμές για να τις αντιλαμβάνεται πιο εύκολα το παιδί. Όταν βγάζετε φωτοτυπίες, δοκιμάστε να ρυθμίζετε τα χρώματα ώστε οι γραμμές να είναι πιο ευδιάκριτες.
• Βάλτε λίγη κόλλα στην κάτω γραμμή (εκεί που θέλετε να γράψετε) και δημιουργήστε μια ανάγλυφη και πιο ευδιάκριτη επιφάνεια.
• Δοκιμάστε να γράψετε με το λευκό μαρκαδόρο. Περάστε όλο το μήκος της γραμμής και δώστε στο παιδί να γράψει με όποιο χρώμα θέλει. Όταν το παιδί ακουμπήσει στη γραμμή, ο μαρκαδόρος θα αλλάξει χρώμα δείχνοντας έτσι στο παιδί πού πρέπει να σταματήσει.
• Υπάρχουν ποικίλα υλικά για γραφή στην αγορά. Συμβουλευτείτε την εργοθεραπεύτρια του παιδιού σας για μια σωστή επιλογή.
• Ζωγραφίστε ένα σπιτάκι στο περιθώριο αριστερά σε ένα χαρτί με γραμμές: η στέγη (τρίγωνο) καλύπτει το πάνω μισό μέρος της γραμμής και το «κτίριο» (τετράγωνο) το κάτω μισό μέρος της γραμμής. Θυμίστε στο παιδί πως όταν γράφει με κεφαλαία γράμματα πρέπει να ξεκινά τη σχεδίασή τους από την «στέγη». Τα μικρά γράμματα πρέπει να «μένουν μέσα στο σπίτι», με τα ψηλά (λ, δ, κτλ) να ξεκινούν αμέσως μετά τη στέγη και τα υπόλοιπα να βρίσκονται στο «υπόγειο του σπιτιού».

Περιθώριο χαρτιού

• Μαρκάρετε με χρωματιστό μαρκαδόρο το αριστερό περιθώριο του χαρτιού για να αντιλαμβάνεται το παιδί καλύτερα που πρέπει να ξεκινήσει και να συνεχίσει τις προτάσεις του.
• Μαρκάρετε το δεξί περιθώριο αν το παιδί σας έχει την τάση να στριμώχνει τις λέξεις στο τέλος των γραμμών.
• Μπορείτε να μάθετε στο παιδί σας να τοποθετεί έναν χάρακα στο αριστερό περιθώριο. Το παιδί χρησιμοποιεί τον χάρακα και όταν θέλει να συνεχίσει τις προτάσεις του.
• Μαρκάρετε το αριστερό περιθώριο με πράσινο μαρκαδόρο (ξεκίνα) και το δεξί περιθώριο με κόκκινο μαρκαδόρο (σταμάτα).

Κενά μεταξύ των λέξεων

• Μάθετε στο παιδί να τοποθετεί το δάχτυλό του στο χαρτί μετά από κάθε λέξη που γράφει. Αν το παιδί είναι δεξιόχειρας, μπορεί να χρησιμοποιεί τον δείκτη του.
• Αν το παιδί είναι αριστερόχειρας, μπορεί να χρησιμοποιεί ένα μικρό αντικείμενο μετά από κάθε λέξη όπως μαρκαδόρο, ξυλάκι παγωτού κτλ.
• Αφήστε το παιδί να φτιάξει το δικό του αντικείμενο για το κενό μετά τη λέξη. Το παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα ξυλάκι παγωτού και να το διακοσμήσει όπως θέλει.
• Το παιδί μπορεί να ζωγραφίζει μια κουκίδα μετά από κάθε λέξη που γράφει (μόλις τελειώνει, τις σβήνει).
• Είναι καλό για τα μικρά παιδιά να αφήνουν μεγαλύτερα κενά μεταξύ των λέξεων. Η υπερβολή αυτή, με τη χρήση δύο δαχτύλων, είναι κατάλληλη στην αρχή.
• Δώστε στο παιδί να δοκιμάσει να γράψει σε χαρτί γραφικών. Μπορείτε να μεγαλώσετε τα κουτάκια βγάζοντας μια μεγεθυμένη φωτοτυπία. Κάθε γράμμα μπαίνει σε ένα δικό του κουτί. Αφήνετε ένα κουτί κενό μεταξύ των λέξεων.
• Αγοράστε ειδικό χαρτί με διαφορετική κατανομή των οριζόντιων και των κάθετων γραμμών.
• Για να ενισχύσετε την αντίληψη του παιδιού σας, δώστε του να διαβάσει προτάσεις χωρίς κενά μεταξύ των λέξεων. Μετά, ζητήστε από το παιδί να ξαναγράψει τις προτάσεις με τον σωστό τρόπο.

Μπερδεύοντας τα γράμματα/γράφοντας ανάποδα τους αριθμούς

• Αν το παιδί σας γράφει ανάποδα αριθμούς και κεφαλαία γράμματα, μπορείτε να δοκιμάσετε τη γραφή μέσα σε κουτιά (ορθογώνια και ψηλά παρά πλατιά). Τα άκρα του κουτιού θα είναι ορόσημα. Κολλήστε ένα αυτοκόλλητο ή ζωγραφίστε ένα αστεράκι στην πάνω αριστερή γωνία του κουτιού. Για παράδειγμα, για τον αριθμό 5 πείτε στο παιδί να ξεκινήσει από το αστεράκι τραβώντας μια γραμμή μέχρι τη μέση, να ζωγραφίσει μια μεγάλη κοιλιά και μετά να πάει στην κορυφή και να βάλει ένα καπέλο. Δημιουργήστε ιστορίες που θα δίνουν τις απαραίτητες οδηγίες για τα περισσότερα γράμματα και αριθμούς.
• Μιλήστε στην εργοθεραπεύτρια ή δασκάλα του παιδιού σας για φύλλα εργασίας με δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί να αναγνωρίζει γράμματα ή αριθμούς που του προκαλούν δυσκολίες. Για παράδειγμα, εργασίες που ζητούν από το παιδί να κυκλώσει όλα τα – ξ – ή δραστηριότητες που ζητούν από το παιδί να συμπληρώσει με χρώμα ένα συγκεκριμένο γράμμα ή μια κρυμμένη εικόνα.
• Εξασκηθείτε στους όρους «δεξιά» και «αριστερά». Μπορεί το παιδί σας να αναγνωρίσει το δεξί και το αριστερό του χέρι; Μπορεί να δείξει σε αντικείμενα που βρίσκονται δεξιά ή αριστερά μέσα στον χώρο; Δοκιμάστε παιχνίδια από την ιστοσελίδα: http://www.dicegames.com ή διαβάστε το άρθρο Οπτικό-Κινητικός Συντονισμός για επιπρόσθετες πληροφορίες.
• Φτιάξτε γράμματα πλάθοντας πηλό, ζυμάρι, πλαστελίνη κτλ.
• Για αναγνώριση γραμμάτων: διαβάστε με το παιδί μια ιστορία του γνωστικού του επιπέδου και πείτε στο παιδί να κυκλώσει όλα τα – β – , τα – θ– κτλ.
• Πείτε στο παιδί να γράψει γράμματα στον αέρα με τον δείχτη του χεριού του και μεγάλες κινήσεις. Ξεκινήστε με τα μάτια κλειστά και συνεχίστε ανοίγοντάς τα.
• Σχηματίστε γράμματα στην πλάτη του παιδιού σας και αφήστε το να μαντέψει ποιο γράμμα φτιάχνετε κάθε φορά. Μπορείτε, επίσης, να «γράψετε» ο ένας στην παλάμη του άλλου.

Πώς κρατάμε το μολύβι

Ο κάθε άνθρωπος κρατά το μολύβι, το στυλό κτλ. με διαφορετικό τρόπο. Ο πιο κοινός τρόπος είναι εκείνος του «τρίποδου». Το κράτημα, δηλαδή, μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη ενώ το μολύβι στηρίζεται στο πλάι του μεσαίου δάχτυλου. Πολλοί άνθρωποι κρατούν το μολύβι μεταξύ αντίχειρα και δείκτη και στηρίζοντάς το πάνω σε δύο δάχτυλα. Οι παραλλαγές είναι πολλές. Οι περισσότεροι τρόποι δεν χρήζουν διόρθωσης. Είναι σημαντική η συζήτηση του θέματος με την εργοθεραπεύτρια του παιδιού σας.

• Αν κρίνετε πως το κράτημα του παιδιού σας επηρεάζει την αναγνωσιμότητα του γραφικού του χαρακτήρα, υπάρχουν αρκετές δραστηριότητες που θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε τους σωστούς μύες για το κράτημα.
• Ενώ ζωγραφίζετε, χρωματίζετε ή γράφετε, να χρησιμοποιείτε γραφική ύλη μικρού μεγέθους όπως σπασμένες κηρομπογιές, μικρά μολύβια ή μαρκαδόρους, σπασμένες ξυλομπογιές ή κιμωλίες.
• Συζητήστε τις ανησυχίες σας με την εργοθεραπεύτρια του παιδιού σας. Με τη συμβουλή της, μπορείτε να στραφείτε και σε όργανα φτιαγμένα για τη σωστή εναπόθεση των δαχτύλων.

Σωματική στάση για γραφή

• Η ιδανική θέση για γραφή για ένα άτομο είναι καθισμένος/η σε μια καρέκλα με όρθια την πλάτη και τους γοφούς και τα γόνατα να σχηματίζουν γωνία 90 μοιρών με τα πέλματα σταθερά στο πάτωμα. Οι αγκώνες είναι λυγισμένοι σε γωνία 90 μοιρών ή μικρότερη από 90 μοίρες. Όταν τα χέρια είναι αφημένα ελεύθερα στο πλάι, η επιφάνεια του γραφείου πρέπει να φτάνει κάπου μεταξύ ώμου και αγκώνα (ή πιο χαμηλά). Αν το γραφείο βρίσκεται σε πιο υψηλό επίπεδο, καλό είναι να χαμηλώνει.
• Το κεφάλι πρέπει να απέχει σε λογικά πλαίσια από το χαρτί (περίπου 30 έως 50 εκατοστά).
• Όταν γράφετε, ο καρπός πρέπει να είναι σε ουδέτερη θέση ή ελαφρώς τεταμένος (παλάμη λυγισμένη προς τα πίσω).
• Η καλύτερη επιφάνεια για γραφή είναι η επιφάνεια με κλίση. Με αυτόν τον τρόπο, το κεφάλι στέκεται πιο άνετα ορθό ενώ ο πήχης και η παλάμη του χεριού μπαίνουν στην κατάλληλη θέση για τη γραφή. Τα περισσότερα θρανία στα σχολεία δεν έχουν κλίση αλλά έχουν διαμορφωθεί απλά για να εξυπηρετούν την όρθια θέση ενός ντοσιέ στην επιφάνεια τους (αφού το έχουμε γυρίσει στο πλάι).

Πηγή: therapystreetforkids.com