Ποιά είναι τα ειδικά χαρακτηριστικά του πένθους στα παιδιά; Πως μπορούμε να τα βοηθήσουμε;
Από τη γέννηση ενός παιδιού στην οικογένεια όπως ξέρουμε όλοι, αρχίζει μια διαδικασία αμοιβαίου δεσμού του γονιού με το παιδί. Όταν ο δεσμός αυτός διακόπτεται, ακολουθεί μια οδυνηρή αλλά φυσιολογική διαδικασία πένθους.
Όπως είναι γνωστό τα στάδια του θρήνου στους ενήλικες είναι τέσσερα. Η ΑΡΝΗΣΗ του γεγονότος κατ’ αρχήν, η ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ στη συνέχεια (δηλαδή η ανησυχία, το γοερό κλάμα, η θρηνωδία) ακολουθεί η ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ (στάδιο του θρήνου όπου αναγνωρίζεται ο θάνατος και αρχίζει το πένθος) και τέλος η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ένα στάδιο που μπορεί να κρατήσει αρκετούς μήνες και εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της οικογένειας και το βαθμό του συναισθηματικού δεσμού.
Στα παιδιά αντιθέτως η διαδικασία του πένθους, της απώλειας έχει ορισμένα ειδικά χαρακτηριστικά. Το παιδί εκτός από τη βίωση έντονων συναισθημάτων όπως θλίψη, θυμός, ματαίωση, απόσυρση, ενοχές κλπ. χρησιμοποιεί τη συμβολική γλώσσα με τις ζωγραφιές του και τα παιχνίδια του για να εκφραστεί.
Μπορούμε να πούμε ότι στα παιδιά ιδίως στις μικρότερες ηλικίες δημιουργούνται επιμέρους προβλήματα λόγω της περιορισμένης τους κατανόησης. Για παράδειγμα το πρώτο στάδιο του θρήνου που προαναφέραμε στους ενήλικες, την ΑΡΝΗΣΗ δηλαδή, μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από τα μερικά λεπτά της ώρας, που είναι η φυσιολογική διάρκεια στους ενήλικες. Αυτό βεβαίως οφείλεται ορισμένες φορές και στις δικές μας ανασφάλειες στο να δώσουμε στα παιδιά μας μια καθαρή και οριστική εικόνα της απώλειας. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουμε ότι από τα 4 χρόνια με τη βοήθεια μας μπορούν να καταλάβουν το αμετάκλητο του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου.
Οι κυριότερες παθολογικές εκδηλώσεις στα παιδιά σε μια διαδικασία πένθους είναι το άγχος, οι διαταραχές συμπεριφοράς, οι φοβίες, η ενούρηση, η εγκόπρηση, και τα καταθλιπτικά συμπτώματα. Αναφερόμαστε ειδικότερα στην χρονική περίοδο μεταξύ των 4 και των 11 ετών, τη λανθάνουσα περίοδο της εξέλιξης.
Συνοπτικά αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι:
Να έχουμε πάντα υπ’ όψιν μας ότι ο θρήνος είναι μια φυσιολογική ψυχική διαδικασία που απαιτεί το χρόνο του. Το παιδί έχει άρνηση να βοηθηθεί ώστε να εκφράσει τα συναισθήματα του για την απώλεια. Να εξηγήσουμε στο παιδί όσο πιο απλά μπορούμε αυτό που έγινε. Να έχουμε ένα σταθερό περιβάλλον μέσα στο οποίο να ζει το παιδί αλλά και μια σταθερότητα των γονικών υποκατάστατων.
Αυτά τα υποκατάστατα να είναι του ίδιου φύλου με του απολεσθέντα γονέα. Τέλος να μην διστάζουμε να απευθυνθούμε στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας ώστε με την κατάλληλη συμβουλευτική να εξασφαλίσουμε την καλύτερη δυνατή φροντίδα στο παιδί.
Για όσους γονείς ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τις φωνές των παιδιών μέσα από ένα απλό βιβλίο θα συνιστούσα το έργο της ψυχιάτρου Ginette Raimbault «Το παιδί και ο θάνατος» από τις Εκδόσεις Κέδρος.
Τα γραφόμενα στην ιστοσελίδα Λόγος & Επικοινωνία προορίζονται για ενημερωτική χρήση και μόνον. Δεν αποτελούν εξατομικευμένες συστάσεις θεραπείας και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την Επιστημονική συμβουλή ενός ειδικευμένου θεραπευτή για κάποιο περιστατικό. Όποτε πρόκειται για αναδημοσίευση από άλλη πηγή, αυτό δηλώνεται ρητά. Οι συγγραφείς του Λόγος & Επικοινωνία δεν ευθύνονται για οποιοδήποτε αποτέλεσμα που σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με κάποια ανάρτηση.
