Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά στη βελτίωση των ακουστικών τους δεξιοτήτων;
Στη διάρκεια των πρώτων έξι χρόνων της ζωής τους, τα παιδιά πρέπει να μάθουν να ακούν αποτελεσματικά. Οι γονείς μπορούν να δείξουν στο παιδί τους πώς να λαμβάνουν, να καταλαβαίνουν και να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες που ακούν. Οι παρακάτω δραστηριότητες στο σπίτι θα βοηθήσουν στη βελτίωση των ακουστικών δεξιοτήτων του παιδιού:
- Αφήστε το παιδί σας να διαλέξει το θέμα συζήτησης. Αν το παιδί σας εκδηλώσει ενδιαφέρον για ένα συγκεκριμένο θέμα, δείξτε πως ενδιαφέρει και εσάς. Ακούστε με προσοχή και διατηρήστε στάση σώματος που φανερώνει ενδιαφέρον. Απαντήστε σε ερωτήσεις και προσθέστε πληροφορίες για το θέμα.
- Πάρτε λίγο χρόνο όταν το παιδί σας έρχεται κοντά σας ενθουσιασμένο και ανυπόμονο να μιλήσει. Αν μπορείτε, αφήστε ό,τι κάνετε και δώστε όλη σας την προσοχή στο παιδί. Αυτό θα έχει σαν αποτελέσματα τη μεγαλύτερη προθυμία του παιδιού να επικοινωνήσει. Θέτετε κι εσείς ένα καλό παράδειγμα για το παιδί. Δείχνετε στο παιδί σας τον τρόπο να ακούει προσεκτικά όταν κάποιος έχει κάτι σημαντικό να πει.
- Βάλτε στην άκρη κάποιο χρόνο για να τον περνάτε με το παιδί σας. Καθίστε μαζί σε ένα ήσυχο δωμάτιο με τις τηλεοράσεις και το ραδιόφωνο κλειστά. Αυτό λέει στο παιδί σας πως ενδιαφέρεστε πραγματικά. Το παιδί θα θέλει να ακούει και να μοιράζεται. Σταδιακά, η ενέργεια αυτή θα γίνει μια συνήθεια που θα ωφελήσει το παιδί στη διάρκεια της ζωής του.
- Μάθετε να επικοινωνείτε οδηγίες και ερωτήσεις στο επίπεδο που το παιδί σας μπορεί να καταλάβει. Πολλοί γονείς λένε πολλά, πολύ γρήγορα ή με ιδιαίτερα απαλή φωνή. Τα παιδιά, γρήγορα, σταματούν να ακούν όταν το μήνυμα είναι δύσκολο στην κατανόηση του.
- Βεβαιωθείτε πως η γλώσσα του σώματος που χρησιμοποιείτε αλλά και ο προφορικός λόγος μεταφέρουν το ίδιο μήνυμα. Να λέτε αυτό που εννοείτε και να εννοείτε αυτό που λέτε. Το παιδί σας, έτσι, θα είναι πιο ικανό να ακούσει και να καταλάβει το μήνυμά σας.
- Βοηθήστε το παιδί να κοιτάξει και να ακούσει ταυτόχρονα. Ξεκινήστε τη συνήθεια να δείχνετε και να χειρονομείτε όταν δίνετε οδηγίες. Παίξτε παντομίμα για να περιγράψετε ή να αφηγηθείτε μια ιστορία. Αυτό βελτιώνει τις οπτικές και ακουστικές δεξιότητες του παιδιού και διατηρεί ζωντανό το ενδιαφέρον του.
Τι είναι η κατανόηση του λόγου μέσω ακουστικής αντίληψης;
Μόλις σιγουρευτείτε πως το παιδί σας είναι καλός ακροατής, μπορείτε να το βοηθήσετε να δουλέψει στην κατανόηση και την αντίληψη. Η κατανόηση του λόγου μέσω ακουστικής αντίληψης περιλαμβάνει δύο ικανότητες:
- Να ακούει το παιδί μια ερώτηση και να οργανώνει νοερά πληροφορίες για να δώσει την κατάλληλη απάντηση.
- Να ακούει το παιδί και να καταλαβαίνει οδηγίες αρκετά καλά ώστε να κινεί το σώμα για να δώσει τη σωστή απάντηση.
Πώς αναπτύσσεται η γλωσσική κατανόηση βάσει της ακρόασης;
Διαβάστε τις ακόλουθες πληροφορίες μέσης παιδικής ανάπτυξης για να ελέγξετε την πρόοδο του παιδιού σας στην ανάπτυξη της ακουστικής αντίληψης. Να θυμάστε πως κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Κάποια παιδιά αναπτύσσονται πιο αργά ή πιο γρήγορα συγκριτικά με τη μέση κατάσταση.
Παιδιά ηλικίας 1-2 χρόνων
1. Ακολουθούν οδηγίες
Ανταποκρίνονται σε οδηγίες που εκτελούνται με ένα μόνο βήμα και που εκφράζονται με λεξιλόγιο που τα παιδιά έχουν ήδη καταλάβει: «Έλα εδώ», «Φέρε τα παπούτσια σου», «Φέρε μου το βιβλίο σου».
2. Ικανότητα απάντησης σε ερωτήσεις
- Απαντούν σε απλά προ-ερωτήματα: «Δείξε μου το…».
- Απαντούν σε απλές ερωτήσεις τύπου τι και ποιος σχετικά με αντικείμενα των οποίων τα ονόματα είναι μέρος του λεξιλογίου τους («Τι είναι αυτό;») και με σημαντικά άτομα («Ποιος είναι αυτός;»)
- Απαντούν στο «Πού είναι το…;» δείχνοντας το σωστό αντικείμενο.
Παιδιά ηλικίας 2-3 χρόνων
1. Ακολουθούν οδηγίες
- Ανταποκρίνονται σε μια ποικιλία από οδηγίες που εκτελούνται με ένα βήμα. Περιλαμβάνονται λέξεις που δηλώνουν “έννοια”: «Φέρε μου τη μεγάλη μπάλα».
- Ανταποκρίνονται σε απλές οδηγίες δύο βημάτων: «Φέρε το μπουφάν σου και φόρεσέ το».
2. Ικανότητα απάντησης σε ερωτήσεις
- Μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήματα τύπου ναι/όχι σχετικά με αντικείμενα που βρίσκονται στην οπτική τους εμβέλεια («Αυτή είναι μια καρέκλα;») αλλά και με επιθυμίες («Θέλεις κουλουράκια;»)
- Μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις για οικείες πράξεις όπως είναι η διατροφή, η κατάποση και ο ύπνος.
- Μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που χρειάζονται κάποιον συνειρμό ή αιτιολόγηση, σχετικά με αντικείμενα ή εικόνες που μπορούν να δουν: Ποιο μπορεί να κόψει; Τι κάνεις με την πετσέτα; Πού είναι η μπάλα;
Παιδιά ηλικίας 3-5 χρόνων
1. Ακολουθούν οδηγίες
- Ανταποκρίνονται σε μια ποικιλία από οδηγίες που εκτελούνται σε δύο βήματα αλλά μερικές φορές και σε τρία: «Σήκω, γύρισε, και κάνε παλαμάκια».
- Ανταποκρίνονται σε σύνθετες οδηγίες που περιλαμβάνουν λέξεις που περιγράφουν θέση και ποσότητα (μπροστά/πίσω, αργά/γρήγορα).
- Ανταποκρίνονται σε οδηγίες τύπου «αν/πότε»: «Αν φοράς ζώνη, μπες στη γραμμή».
2. Ικανότητα απάντησης σε ερωτήσεις
- Απαντούν σε ερωτήσεις αιτιολόγησης (πώς και γιατί) αφού πρώτα ακούσουν μια ιστορία ή μια συζήτηση.
- Απαντούν σε ερωτήσεις που απαιτούν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων: «Τι θα κάνεις αν χαθείς;».
- Απαντούν σε ερωτήσεις που περιλαμβάνουν χρονικές λέξεις και έννοιες (χθες, αύριο, τώρα, αργότερα, πρώτα, τελικά κτλ.)
Ορισμένα παιδιά έχουν καλό λεξιλόγιο και μπορούν να μιλήσουν με προτάσεις. Ωστόσο, μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να ακολουθούν οδηγίες, να απαντούν σε ερωτήματα με τον κατάλληλο τρόπο, να εκφέρουν προτάσεις με σωστή σειρά των λέξεων και να οργανώνουν την αφήγηση μιας ιστορίας. Οι μαθησιακές αδυναμίες μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του παιδιού να λαμβάνει και να οργανώνει πληροφορίες ή να θυμάται τη χρονική σειρά των γεγονότων. Αυτές οι δυσκολίες θα προκαλέσουν προβλήματα με την ακουστική τους αντίληψη. Ένας λογοθεραπευτής, ένας εργοθεραπευτής, ένας ειδικός παιδαγωγός μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Στο σπίτι, οι ίδιοι οι γονείς μπορούν να κάνουν πολλά για να βοηθήσουν το παιδί να βελτιώσει τις δεξιότητες της λεκτικής και ακουστικής του αντίληψης.
Χρησιμοποιήστε αυτές τις επικοινωνιακές συμβουλές για να βοηθήσετε το παιδί σας στο σπίτι:
Είστε το πρότυπο σωστού λόγου. Να μιλάτε σε προτάσεις με καλή σειρά λέξεων. Βοηθήστε το παιδί σας να οργανώσει γεγονότα, λέγοντας «Τώρα, εσύ πρώτα θα…. Μετά, εσύ θα… Τι θα κάνεις μετά;»
Να δίνετε οδηγίες αργά. Επαναλάβετε αν είναι απαραίτητο. Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί σε πολλαπλές οδηγίες. Να δίνετε τις οδηγίες, ένα βήμα τη φορά. Δείχνετε και κάντε χειρονομίες για να μεταβιβάσετε το μήνυμά σας. Το παιδί σας θα αποκτήσει τη συνήθεια να χρησιμοποιεί και τα δυο του χέρια και αυτιά για την ακουστική αντίληψη.
Αν το παιδί σας δεν μπορεί να απαντήσει σε μια ερώτηση, επαναλάβετε την ερώτηση με πιο απλό λεξιλόγιο και σύνταξη και δώστε ένα στοιχείο για την απάντηση:
Γονέας: «Γιατί έχουμε τις χτένες;»
Παιδί: «Δεν ξέρω».
Γονέας: «Τι κάνουμε με την χτένα» (ακουμπώντας το χέρι στα μαλλιά)
Παιδί: «Τα μαλλιά μου».
Γονέας: «Οι χτένες κάνουν τα μαλλιά μας ωραία;»
Παιδί: «Ναι».
Γονέας: «Γιατί έχουμε χτένες;»
Παιδί: «Να κάνουμε ωραία τα μαλλιά μας».
Η αντίληψη και κατανόηση του λόγου μέσω της ακρόασης είναι η θεμέλιος λίθος μίας επιτυχημένης επικοινωνίας. Όταν βοηθάτε το παιδί σας να ακούει και να κατανοεί τον λόγο αποτελεσματικά, τότε του παρέχετε τη βάση για την επιτυχημένη επικοινωνία.
Πηγή: Beth Witt, Parent Articles 1, Communication Skill Builders, a division of The Psychological Corporation
Τα γραφόμενα στην ιστοσελίδα Λόγος & Επικοινωνία προορίζονται για ενημερωτική χρήση και μόνον. Δεν αποτελούν εξατομικευμένες συστάσεις θεραπείας και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την Επιστημονική συμβουλή ενός ειδικευμένου θεραπευτή για κάποιο περιστατικό. Όποτε πρόκειται για αναδημοσίευση από άλλη πηγή, αυτό δηλώνεται ρητά. Οι συγγραφείς του Λόγος & Επικοινωνία δεν ευθύνονται για οποιοδήποτε αποτέλεσμα που σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με κάποια ανάρτηση.
