Προβλήματα συμπεριφοράς την ώρα του ύπνου

Όλοι γνωρίζουμε ότι χρειαζόμαστε τον ύπνο μας! Αυτό που γνωρίζουμε, επίσης, είναι ότι οι δυσκολίες κατά τη διάρκεια της νύχτας αποτελούν ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γονείς.

Οι συνήθειες ενός παιδιού στον ύπνο είναι τόσο σημαντικές και μοναδικές όσο είναι και η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Ο βασικός κύκλος του ύπνου είναι βιολογικά προγραμματισμένος και γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπορεί να μεταβληθεί από τους γονείς ή το ίδιο το βρέφος.

Καλό λοιπόν θα ήταν να αποφεύγονται ταμπέλες του τύπου «Κοιμάται λίγο» ή «Δε χρειάζεται καθόλου ύπνο» γιατί αν οι γονείς θεωρούν ότι το παιδί δεν μπορεί να αλλάξει και ενεργούν ανάλογα, τότε θα λειτουργήσει η αυτοεκπληρούμενη προφητεία: έτσι οι γονείς θα ωθήσουν άθελά τους το παιδί να αναπτύξει ανεπαρκείς συνήθειες ύπνου.

Καταρχήν, οι γονείς θα πρέπει να εντοπίσουν εάν οι συγκεκριμένες δυσκολίες που παρουσιάζει το παιδί τους κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι συχνές, έντονες, πολυάριθμες και μεγάλης διάρκειας.

Οι σύντομοι περίοδοι αφύπνισης κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι σύνηθες φαινόμενο στη βρεφική ηλικία. Μέχρι το τέλος του πρώτου μήνα τα περισσότερα βρέφη ξυπνούν δύο φορές τη νύχτα για να φάνε. Στην ηλικία των εννέα μηνών ο χρόνος αυτός μειώνεται αισθητά. Συχνό φαινόμενο όμως είναι και το γεγονός για να ένα μεγαλύτερο παιδί να ξυπνά τη νύχτα. Στην ηλικία των δύο ετών, τα περισσότερα παιδιά κοιμούνται μία φορά την ημέρα, συνήθως μετά το μεσημεριανό γεύμα.

Σε μερικά σπίτια η ώρα του ύπνου έχει μετατραπεί σε αγώνα για έλεγχο ο οποίος ξεκινά πολλές φορές από τα πρώτα έτη της ζωής του παιδιού και μπορεί να συνεχιστεί έως τα σχολικά χρόνια.

Το παιδί αρνείται κατηγορηματικά να πάει στο κρεβάτι του τη συγκεκριμένη ώρα, αψηφώντας όλες τις παρακλήσεις και ικεσίες των γονιών του. Άλλοτε, μπορεί να σκαρφιστεί μια σειρά από τεχνάσματα προκειμένου να καθυστερήσει την ώρα του ύπνου. Άλλα παιδιά πάλι, πηγαίνουν αμέσως στο κρεβάτι τους, αργότερα όμως, καλούν επανειλημμένα τους γονείς τους να πάνε κοντά τους. Άλλα πάλι, συνηθίζουν να τρυπώνουν στο κρεβάτι των γονιών τους για πολλούς λόγους. Ακόμη και όταν δεν τίθεται ζήτημα φόβου, αυτή η συνήθεια διακόπτεται πολύ δύσκολα.

Μερικές φορές τα παιδιά λένε ότι θέλουν να πάνε στο κρεβάτι τους, ή ότι θέλουν να περάσουν με τους γονείς τους τη νύχτα γιατί φοβούνται το σκοτάδι, φοβούνται να μείνουν μόνα τους κλπ.. Όλα τα παιδιά βιώνουν φόβο καθώς μεγαλώνουν. Στα παιδιά ηλικίας ενός και δύο ετών εμφανίζεται ένα ευρύ φάσμα φόβων, που περιλαμβάνει το φόβο του αποχωρισμού από τους γονείς και το φόβο για τα άγνωστα άτομα. Στο τρίτο και στο τέταρτο έτος της ζωής εκδηλώνονται οι φόβοι για το σκοτάδι, την εγκατάλειψη, τα μικρά ζώα και τα έντομα. Οι φόβοι για τα άγρια ζώα, τα φαντάσματα και τα τέρατα εμφανίζονται στο πέμπτο και έκτο έτος της ζωής .

Αυτές οι τάσεις συνδέονται με την ηλικία και είναι φυσικό και επόμενο κάποιες από αυτές να έχουν σχέση με τις ανησυχίες των παιδιών που εκφράζονται την ώρα του ύπνου.

Έτσι πολλά παιδιά έχουν μάθει να φοβούνται το σκοτάδι και αυτό προκαλεί προβλήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προτιμότερο η μητέρα να μπει στο δωμάτιο χωρίς να ανάψει το φως, να μιλήσει και να καθησυχάσει το παιδί μέχρι να βεβαιωθεί για το πρόβλημα, και στη συνέχεια, αν είναι απαραίτητο, να ανάψει το φως για να διορθώσει την κατάσταση. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η περαιτέρω αναστάτωση του παιδιού και αποφεύγεται σταδιακά η επανάληψη του επεισοδίου. Μία μητέρα που μπαίνει τρέχοντας στο δωμάτιο του παιδιού, ανάβει το φως και προσπαθεί να το σώσει παρηγορώντάς το, ενισχύει ένα μοντέλο εξάρτησης που μπορεί να έχει ως επακόλουθο την επανάληψη σε καθημερινή βάση ανάλογων επεισοδίων

Η δυσκολία αρκετών γονιών να βγάλουν το παιδί τους από το δωμάτιό τους είναι συχνή και δημιουργεί προβλήματα τόσο στη σχέση ανάμεσα στο παιδί και στους γονείς όσο και στη συζυγική σχέση η οποία απειλείται.

Θα ήταν λοιπόν προτιμότερο να συνοδεύει το παιδί της στο κρεβάτι του, στο δωμάτιό του και να  το καθησυχάζει μέχρι να το πάρει ο ύπνος διαβάζοντάς του π.χ. ένα παραμύθι που χαλαρώνει το παιδί και το συντροφεύει όμορφα στον ύπνο του από το να κοιμίζει το παιδί στο γονεϊκό κρεβάτι και να το μεταφέρει αργότερα ο πατέρας αποκοιμισμένο στο δικό του. Η παραμονή του παιδιού στο κρεβάτι των γονιών του κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα άγχους αποχωρισμού σε μεγαλύτερες ηλικίες όπως π.χ. στην ένταξη του παιδιού στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο ακόμα και στο σχολείο.