Ενισχύοντας τη γλωσσική ανάπτυξη μέσα από την τηλεόραση

Τι ιδιαίτερο έχει η ώρα της τηλεόρασης;

Με την πρώτη ματιά, θα φανεί παράξενο να προτείνουμε ότι η γλώσσα του παιδιού μπορεί να αναπτυχθεί, ενώ παρακολουθεί τηλεόραση. Μερικοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η τηλεόραση δεν μπορεί να συνεισφέρει στην μάθηση, γιατί τα παιδιά δεν αναμειγνύονται ενεργά σε αυτή. Αλλά, με μερικές αλλαγές στον τρόπο που παρακολουθείτε τηλεόραση, αυτή η καθημερινή οικογενειακή ώρα μπορεί να μετατραπεί σε μία δυναμική γλωσσική εμπειρία.

Η τηλεόραση παρέχει μία σπουδαία ευκαιρία  για το παιδί  σας, να δει άγνωστα πρόσωπα, πράγματα και μέρη. Ο έξω κόσμος έρχεται ξαφνικά μέσα στο σπίτι σας! Εκμεταλλευτείτε το αυτό, κάνοντας αυτά τα πρόσωπα, γεγονότα και μέρη, θέματα συζητήσεων. Επισημάνετε τις μοναδικές φιγούρες που παρακολουθείτε. Ή όταν οι εκπομπές σχετίζονται με οικείες καταστάσεις, σηματοδοτήστε τις ομοιότητες μεταξύ αυτού που φαίνεται στην οθόνη και αυτού που συμβαίνει στην καθημερινή ζωή του παιδιού.

Κάποιες από τις πρώτες εμπειρίες χιούμορ που έχει το παιδί σας, μπορεί να περιλαμβάνουν καταστάσεις που έχει δείξει η τηλεόραση. Τα παιδιά τρελαίνονται να βλέπουν αστείους χαρακτήρες ή φυσιολογικούς ανθρώπους να κάνουν ανόητα πράγματα. Πολλές φορές, η αίσθηση του χιούμορ στο παιδί αναπτύσσεται, ως αποτέλεσμα των γονιών και του παιδιού, που γελάνε μαζί για ένα περιστατικό στην τηλεόραση, μετά συζητώντας τι ήταν αστείο και γιατί.

Η τηλεόραση μπορεί επίσης να επηρεάσει την αίσθηση του καλού και του κακού στο παιδί σας. Το παιδί σας παρατηρεί ανθρώπους, που σχετίζεται ο ένας με τον άλλο και λύνουν προβλήματα. Αυτό, από την άλλη πλευρά, μπορεί να συνεισφέρει στον τρόπο που σκέφτεται και μιλά το παιδί για ανθρώπους και καταστάσεις. Μέσω συζήτησης, μπορείτε να διαμορφώσετε τις αξίες του παιδιού σας.

Μετατρέποντας την ώρα της τηλεόρασης σε ώρα συζήτησης

Για να μετατρέψετε την ώρα της τηλεόρασης σε ώρα συζήτησης, απαιτείται φαντασία. Μία πρόταση είναι να χαμηλώσετε τον ήχο και να περιγράψετε την αλληλουχία των πράξεων που βλέπετε. Άλλη πρόταση είναι να χρησιμοποιήσετε τα διαφημιστικά διαλείμματα, ως ώρα συζήτησης για προηγούμενες σκηνές ή για να προβλέψετε τι θα ακολουθήσει. Το θέμα είναι ότι μπορείτε να προβάλετε την συζήτηση, ελαχιστοποιώντας τον ήχο και θέτοντας τα θεμέλια για συζήτηση. Όταν τα παιδί σας παρακολουθεί τηλεόραση μόνο του, ευχηθείτε να συγκεντρωθεί, λέγοντάς του: «κοίτα και άκου προσεκτικά!». Αργότερα, μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις, σχετικά με αυτό που είδε και άκουσε το παιδί, ενθαρρύνοντάς το να θυμηθεί και να συνδυάσει λεπτομέρειες. Αυτή η πρόταση είναι περισσότερο χρήσιμη, όταν ο διάλογος που χρησιμοποιείται στην τηλεόραση είναι ανάλογος του γλωσσικού επιπέδου του παιδιού και ενδιαφέρει το παιδί.

Δραστηριότητες για “συζήτηση για την τηλεόραση”

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ακόλουθες δραστηριότητες με το παιδί σας πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την παρακολούθηση ενός τηλεοπτικού προγράμματος.

Δώστε πληροφορίες για υπόβαθρο

• Επαναλάβετε προηγούμενα επεισόδια από συνεχείς ιστορίες.
• Προτού δείτε μία εκπομπή, συζητήστε για τα κύρια γεγονότα και τους χαρακτήρες που θα δείτε.
• Μιλήστε για χαρακτήρες και σκηνικά (αντικείμενα, μέρη, χρονικές περιόδους), ενώ παρακολουθείτε την εκπομπή.

Δώστε προσοχή

• Ενθαρρύνετε το παιδί να δει συγκεκριμένες λεπτομέρειες, περιλαμβάνοντας πράξη, ηχητικά εφέ και οπτικές αναπαραστάσεις.
• Ζητήστε από το παιδί να ακούσει προσεκτικά και να θυμηθεί όσα περισσότερα μπορεί. Μετά την εκπομπή, ζητήστε από το παιδί να επαναλάβει την ιστορία.
•  Ζητήστε από το παιδί να συζητήσετε για κάτι που συμβαίνει στην τηλεόραση.

Συνδέστε τις πληροφορίες από την τηλεόραση με τον πραγματικό κόσμο

• Ζητήστε από το παιδί σας να αναγνωρίσει αντικείμενα στην τηλεόραση, που είναι όμοια με αυτά που υπάρχουν στο σπίτι.
• Αντιστοιχίστε γεγονότα της τηλεόρασης με την σχολική ρουτίνα του παιδιού και τη ρουτίνα στο σπίτι.
• Σηματοδοτήστε γεγονότα της τηλεόρασης που μοιάζουν με εμπειρίες της οικογένειας.
• Συγκρίνετε χαρακτήρες και σκηνικά της τηλεόρασης με ανθρώπους και μέρη που γνωρίζει το παιδί.
• Μιλήστε για τις διαφημίσεις και συζητήστε την χρήση των προϊόντων που διαφημίζονται.

Εξηγήστε γεγονότα

• Εξηγήστε τις πράξεις και την συμπεριφορά των ανθρώπων και των ζώων.
• Διαχωρίστε την πραγματικότητα από την φαντασία της τηλεόρασης. (Τι θα συνέβαινε στ’ αλήθεια; Υπάρχει τέτοιο πράγμα;)

Προβλέψτε γεγονότα

• Ρωτήστε τι μπορεί να συμβεί στην εκπομπή και ενθαρρύνετε το παιδί να μαντέψει τι θα γίνει στη συνέχεια.
• Ζητήστε από το παιδί να προβλέψει τι θα συμβεί σε μια παρόμοια, πραγματική κατάσταση.

Ανακαλύψτε το χιούμορ

• Συζητήστε για τα γεγονότα που κάνουν εσάς και το παιδί σας να γελάσετε.
• Μιλήστε για αυτά που κάνουν αστεία μία σκηνή.
• Επισημάνετε πώς λέξεις με διπλή έννοια μπορούν να προκαλέσουν χιούμορ (ιδιωματισμοί).

Ανακαλύψτε συναισθήματα

• Περιγράψτε πώς αισθανθήκατε, όταν είδατε μία συγκεκριμένη σκηνή. Ρωτήστε πώς αισθάνθηκε το παιδί σας σχετικά με αυτό.
• Ζητήστε από το παιδί να σας πει τι αισθάνονται οι χαρακτήρες που είναι στην τηλεόραση.
• Δείξτε πώς η μουσική μπορεί να ρυθμίσει μια συναισθηματική διάθεση.

Διαμορφώστε αξίες

• Αναγνωρίστε καλά και κακά χαρακτηριστικά των χαρακτήρων της τηλεόρασης (αληθινών και κινουμένων σχεδίων). Συγκρίνετε αυτά τα χαρακτηριστικά με ανθρώπους που γνωρίζει το παιδί.
• Ρωτήστε το παιδί τι θα συνέβαινε, εάν συναντούσε στην πραγματικότητα τέτοιους χαρακτήρες.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να σας να εκφράσει απόψεις και προτιμήσεις. Μετά, μοιραστείτε την δική σας άποψη. Ρωτήστε ποιες εκπομπές και ποιοι χαρακτήρες είναι οι αγαπημένοι του παιδιού σας και γιατί.
• Όταν μία εκπομπή είναι ακατάλληλη για να την παρακολουθήσει ένα παιδί, εξηγήστε τους λόγους για αυτήν την απόφαση.

Χρησιμοποιώντας αυτές τις δραστηριότητες, μπορείτε να μετατρέψετε την ώρα της τηλεόρασης σε μία σημαντική εμπειρία εκμάθησης για το παιδί σας.

Προσέξτε:

Χρησιμοποιήστε αυτές τις προτάσεις, κατά τη διάρκεια καθημερινών δραστηριοτήτων, ώστε να ενθαρρύνετε την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας:

• Συνεχίστε να μιλάτε διασκεδαστικά.
• Επιβραβεύστε τις προσπάθειες του παιδιού σας για επικοινωνία. Δεν είναι απαραίτητο να διορθώνετε την γραμματική και την προφορά του παιδιού σας.
• Χρησιμοποιήστε εκφράσεις προσώπου και νοήματα, ώστε να βοηθήσετε το παιδί να καταλάβει.
• Διατηρήστε τις προτάσεις σας μικρές και απλές.
• Μιλήστε αργά και καθαρά. Επαναλάβετε στο παιδί σας, εάν είναι απαραίτητο.
• Δώστε έμφαση σε λέξεις – κλειδιά, που θέλετε το παιδί σας να μάθει.
• Επαναλαμβάνετε κύριες ιδέες συχνά, με όσους περισσότερους διαφορετικούς τρόπους μπορείτε.
• Δώστε ένα καλό παράδειγμα στο παιδί σας. «Μοντελοποιήστε» σωστό λόγο: δεν είναι αναγκαίο να ζητήσετε από το παιδί σας να επαναλάβει ακριβώς αυτό που είπατε.
• Δώστε στο παιδί σας αρκετό χρόνο για να ανταποκριθεί. Το παιδί σας μπορεί να χρειαστεί αρκετό χρόνο για να οργανώσει τις σκέψεις και τα αισθήματά του και να τα μετατρέψει σε λέξεις. Αποφύγετε την ένταση να διακόψετε το παιδί σας.
• Συζητήστε για τις γλωσσικές ικανότητες του παιδιού σας με τον λογοθεραπευτή σας. Προσπαθήστε να μην προσδοκάτε πολλά ή λίγα από το παιδί σας
• Αποφύγετε να πιέζετε το παιδί σας για να μιλήσει. Το παιδί σας μπορεί να μην θέλει να «εκτεθεί» λεκτικά μπροστά σε άλλους.

Από τους Anthony B. DeFeo, Ph.D, Diann D. Grimm, M.A., C.C.C., Ed.S., και Patricia A. Paige. M.S., C.C.C., Communication Skill Builders, Inc.