Πώς οι γλωσσικές δυσκολίες του παιδιού σας θα το επηρεάσουν στην Α’ Δημοτικού; Υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες στρατηγικές για να το βοηθήσετε;
Τα παιδιά που παρουσιάζουν καθυστέρηση ή διαταραχή στην ανάπτυξη του λόγου (και συνήθως παρακολουθούν λογοθεραπεία) έχουν συνήθως πολύ μεγάλη δυσκολία να χειριστούν έστω και απλές αριθμητικές πράξεις λόγω του γλωσσικού φορτίου που κουβαλάνε ακόμα και βασικοί μαθηματικοί υπολογισμοί.
Δυσκολίες
Κατ΄αρχήν, για κάποια παιδιά με συγκεκριμένη γλωσσική δυσκολία είναι αρκετά δύσκολο να γενικεύσουν την χρήση προσδιορισμών όπως τα επίθετα σε διαφορετικούς ανθρώπους και αντικείμενα. Ακόμα πιο δύσκολο είναι γι’αυτά να αντιληφθούν και να εννοήσουν λεκτικά (όχι απλά οπτικά) την ομοιότητα μεταξύ της ίδιας ποσότητας διαφορετικών αντικειμένων: με άλλα λόγια δυσκολεύονται να εννοήσουν λεκτικά την έννοια «τόσο-όσο» σε συγκρίσεις ανάμεσα σε διαφορετικά αντικείμενα. Επιπλέον, είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούν γλωσσικά έννοιες όπως το μισό, κάθε, αρκετά, μερικά, βαρύς, πουλώ, ακόμα κτλ. Το λεξιλόγιο των παιδιών αυτών είναι περιορισμένο και λέξεις όπως οι παραπάνω πρέπει να διδαχθούν μία – μία με λεπτομέρεια και σε αλληλουχία προτού τα παιδιά περάσουν σε βασικές πράξεις. Η έλλειψη ανεπτυγμένου λόγου και κατά συνέπεια η υστέρηση στην ανάπτυξη της επικοινωνίας με τους γύρω τους έχουν στερήσει αυτά τα παιδιά από των πλούτο των εμπειριών και των γνώσεων τις οποίες και διαθέτουν οι συνομήλικοί τους προτού ξεκινήσουν να αντιλαμβάνονται πιθανότητες και να πειραματίζονται με αριθμούς αποτελεσματικά στην Α΄Δημοτικού. Σαν να μην έφτανε αυτό, η γλώσσα με την οποία περιγράφονται τα μαθηματικά είναι από μόνη της ιδιοσυγκρατική: για παράδειγμα, η άρνηση αποκτά ιδιαίτερη ερμηνεία στο πλαίσιο των αριθμητικών πράξεων. Παρόμοια, δεν αρκεί που το «μερικοί –ές, -ά» είναι δύσκολο να αφομοιωθεί λεκτικά, αλλάζει και στο νόημά του όταν σε αυτό προστίθεται το «ακόμα»!
Αντιμετώπιση
Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που κάνουν τα μαθηματικά δύσκολα γι΄αυτά τα παιδιά. Η γλωσσική υποστήριξη και η ακρίβεια της σκέψης σε μαθηματικές πράξεις πρέπει να είναι πιο εύρωστες από ότι σε οποιαδήποτε άλλη γλωσσική ακολουθία. Το να φτάσει κανείς σε ένα λογικό συμπέρασμα μέσα από μία σειρά λεκτικών λογικών βημάτων είναι μία τεράστια πρόκληση για παιδιά με προβλήματα λόγου που συνήθως δεν μπορούν να διαπραγματευτούν εύκολα καταστάσεις λεκτικά. Συχνά έχουν δυσκολία στο να διακρίνουν σχέσεις, να γενικεύσουν συμπεράσματα και να εφαρμόσουν αρχές σε διάφορες καταστάσεις. Τους είναι απαραίτητο να δουλέψουν επάνω σε κάτι πολύ σαφές αλλά με διαφορετικούς τρόπους ώστε να αποκτήσουν σταδιακά την απαιτούμενη ευελιξία στην σκέψη τους. Τα καινούρια στοιχεία πρέπει να εισάγονται με εγκράτεια και το τελικό αποτέλεσμα πρέπει να είναι η αποτελεσματικότητα του παιδιού σε βασικές πράξεις χωρίς τις οδηγίες του δασκάλου αλλά με εσωτερική καθοδήγηση και έλεγχο. Προς αυτή την κατεύθυνση, η συνεχής επανάληψη σε μικρά κομμάτια βοηθά αυτά τα παιδιά. Διαφορετικά, η βραδύτητα και η συναφής κούρασή τους σε όποια διαδικασία εμπεριέχει λεκτική επεξεργασία τα κάνουν να ξεχνούν τα προηγούμενα όταν μαθαίνουν τα επόμενα στοιχεία. Σε αυτά τα παιδιά, μόνο η συνεχής επανάληψη ενώνει τα διάφορα μαθησιακά στάδια. Για να βοηθηθούν σε αυτό χρειάζονται επιπλέον άμεση οπτική καταγραφή των συσχετισμών καθώς η βραχυπρόθεσμη ακουστική τους μνήμη είναι συχνά και αυτή φτωχή. Βέβαια, ακόμα και τα όποια οπτικά βοηθήματα θα πρέπει να δίνονται με μέτρο ώστε να μην μετατραπούν σε διασπαστικά ερεθίσματα!
Δάσκαλοι
Είναι προφανές πως ένα παιδί με ειδική δυσκολία στο λόγο θα πρέπει να έχει κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση τόσο από τον δάσκαλο όσο και από τους γονείς στην μελέτη των μαθηματικών. Πρώτα από όλα χρειάζεται να είναι όλοι ενημερωμένοι με σαφήνεια για τις γλωσσικές δυνατότητες του παιδιού. Κατά δεύτερον, πρέπει να γίνει μία ιεράρχηση αυτών που πρέπει να μάθει σε ατομικό επίπεδο αλλά πάντα στο πλαίσιο της τάξης του. Η εισαγωγή και η εκμάθησή τους πρέπει να γίνεται με μικρά βήματα και συχνές επαναλήψεις. Τέλος, η ενίσχυση του παιδιού στο να αποκτήσει εσωτερικά κίνητρα και αυτοέλεγχο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στην επιτυχία του. Ο θυμός και οι ταμπέλες (π.χ. του τεμπέλη) που συχνά παράγουν γονείς τέτοιων παιδιών είναι στιγμιαία αποενοχοποιητικά γι’αυτούς αλλά καταστροφικά για την αυτοεκτίμηση του παιδιού! Η κατανόηση και η συνεχής εκπαιδευτική και συναισθηματική ενίσχυση είναι η μόνη λύση στα μαθησιακά και γλωσσικά προβλήματά αυτών των μικρών μαθητών!
Λογοθεραπευτές
Σε αυτό το πλαίσιο, ο λογοθεραπευτής σας μπορεί να σας δώσει περαιτέρω εξειδικευμένες οδηγίες!
Τα γραφόμενα στην ιστοσελίδα Λόγος & Επικοινωνία προορίζονται για ενημερωτική χρήση και μόνον. Δεν αποτελούν εξατομικευμένες συστάσεις θεραπείας και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την Επιστημονική συμβουλή ενός ειδικευμένου θεραπευτή για κάποιο περιστατικό. Όποτε πρόκειται για αναδημοσίευση από άλλη πηγή, αυτό δηλώνεται ρητά. Οι συγγραφείς του Λόγος & Επικοινωνία δεν ευθύνονται για οποιοδήποτε αποτέλεσμα που σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με κάποια ανάρτηση.
