Προστατεύστε τη φωνή του παιδιού σας

Το φωνητικό πρόβλημα του παιδιού σας προέρχεται από επιβλαβή χρήση της φωνής. Η καθημερινή κακή χρήση της φωνής αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Οι κακές συνήθειες μπορούν να οδηγήσουν στο πρήξιμο των φωνητικών χορδών και σε όγκους που ονομάζονται πολύποδες και όζοι. Αυτές οι παθήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε δυσάρεστη, ανεπαρκή φωνή (δυσφωνία).

Η φωνητική θεραπεία (ή εγχείρηση αν χρειαστεί) θα διορθώσει το πρόβλημα μόνο αν το παιδί σας μειώσει τις κακές φωνητικές συνήθειές του. Αυτό δεν είναι εύκολο. Είναι απαραίτητο όμως για μια μακροπρόθεσμη βελτίωση στην ποιότητα της φωνής. Εσείς, ως γονιός, θα παίξετε σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αυτή.

Τι είναι η κατάχρηση και η κακή χρήση της φωνής;

Η κατάχρηση της φωνής συνήθως αφορά την καταπόνηση των φωνητικών χορδών που οφείλεται σε στριγκλιά, ουρλιαχτό, βήχα ή καθάρισμα του λαιμού. Κακή χρήση της φωνής αποτελεί η ομιλία δυνατής έντασης ή η ομιλία με φωνή πολύ υψηλής ή χαμηλής οξύτητας. Κακή χρήση της φωνής επίσης έχουμε όταν κάποιος αναγκάζεται να φωνάζει για να ακουστεί όταν υπάρχει θόρυβος στο περιβάλλον. Όλοι κάποιες φορές κάνουν κατάχρηση ή κακή χρήση της φωνής. Όταν όμως οι επιβλαβείς χρήσεις της φωνής γίνονται συνήθεια αποτελούν πρόβλημα.

Πηγές κατάχρησης της φωνής

• Στριγκλιές, ουρλιαχτά
• Ομιλία με υπερβολική πίεση της φωνής.
• Το να μιλάει κάποιος πολύ.
• Συνεχές καθάρισμα του λαιμού ή βήχας.
• Καταπόνηση της φωνής για τη μίμηση θορύβων όπως είναι οι μηχανές αυτοκινήτων ή αεροπλάνων, οι σειρήνες και το στρίγγλισμα των φρένων.

Πηγές κακής χρήσης της φωνής

• Το να μιλά κάποιος δυνατά.
• Το να μιλά με υψηλή ή χαμηλή οξύτητα.
• Το να μιλά πιο δυνατά για να «υπερκαλύψει» τους θορύβους του περιβάλλοντος.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε στη μείωση κατάχρησης και κακής χρήσης της φωνής

Έχετε ήδη βοηθήσει το παιδί σας με το φωνητικό του πρόβλημα κανονίζοντάς του να περάσει από ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση λόγου και γλώσσας. Τώρα πρέπει σε μια από κοινού προσπάθεια με το λογοθεραπευτή σας να βοηθήσετε το παιδί σας να αλλάξει τις φωνητικές του συνήθειες.

Πολλά παιδιά που βρίσκονται στο τέλος της προσχολικής ηλικίας ή στη σχολική ηλικία μπορούν να ενθαρρυνθούν να αναπτύξουν σωστές συνήθειες λόγου.

Πολλά παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών χρειάζεται συνεχή βοήθεια και υπενθυμίσεις. Δεν έχουν ακόμα αναπτύξει επαρκώς τον αυτοέλεγχο ώστε να είναι ικανά να αλλάξουν τις φωνητικές τους συνήθειες.

Κάποιες από τις ακόλουθες συμβουλές για τους γονείς απαιτούν μεγάλη υπομονή από την πλευρά σας. Μπορεί να είναι δύσκολο να εξαλείψετε τις κακές συνήθειες του παιδιού σας. Ρωτήστε το λογοθεραπευτή σας ποιες ενέργειες είναι καλύτερες για το παιδί σας.

1. Αναγνωρίστε τις περιπτώσεις κατάχρησης ή κακής χρήσης της φωνής.

Μπορείτε να παρατηρήσετε το παιδί σας σε περισσότερες καταστάσεις και για περισσότερο χρόνο απ’ ότι ο λογοθεραπευτής. Είναι σημαντικό να φτιάξετε μια λίστα με καταστάσεις κατά τις οποίες κάνει την εμφάνισή της η κατάχρηση ή η κακή χρήση της φωνής. Γίνετε προσεκτικός ακροατής. Το παιδί σας φωνάζει πολύ στο σπίτι; Ακούτε το παιδί σας να στριγγλίζει όταν παίζει έξω με τους φίλους του ή όταν ασχολείται με κάποιο σπορ; Έχετε παρατηρήσει να καθαρίζει συχνά το λαιμό του ή να βήχει;

Κρατήστε τη λίστα σε πρόχειρο μέρος (πάνω στο ψυγείο, για παράδειγμα). Παρατηρήστε το παιδί σας προσεκτικά για μια εβδομάδα. Μετά δώστε τη λίστα στο λογοθεραπευτή σας.

2. Αποθαρρύνετε τη χρήση δυνατής ομιλίας, που απαιτεί προσπάθεια.

Την κατάλληλη στιγμή υπενθυμίστε στο παιδί σας να μιλάει πιο χαμηλόφωνα, με πιο «εύκολη» φωνή. Δείξτε το παραστατικά στο παιδί. Βρείτε ένα νεύμα όπως είναι το να τραβήξετε το αφτί σας ή να αγγίξετε το λαιμό σας, το οποίο θα βοηθήσει ως υπενθύμιση όταν είστε μαζί με άλλους ανθρώπους. Κατά αυτόν τον τρόπο δε θα διακόπτετε συνεχώς το παιδί σας όταν μιλάει με άλλους. Μερικές φορές βοηθάει το να κολλήσετε κάποιο σήμα υπενθύμισης ή κάποια εικόνα στο δωμάτιο του παιδιού σας ή στο δωμάτιο όπου η οικογένειά σας περνά τον περισσότερο χρόνο. Είναι στην κρίση σας το πόσο συχνά θα δίνετε τέτοιες υπενθυμίσεις στο παιδί σας χωρίς να απογοητεύετε το παιδί σας.

3. Δώστε του εναλλακτικές λύσεις για τη χρήση της φωνής του.

Αν το παιδί σας πηγαίνει σε κάποιο αθλητικό γεγονός όπου είναι πιθανό να φωνάξει δυνατά, προτείνετέ του να χρησιμοποιήσει αντικείμενα που προκαλούν θόρυβο (κόρνες, ροκάνες) ή οπτική υποστήριξη (πανό, πομ-πομ), ως υποκατάστατο της δυνατής φωνής. Επίσης είναι καλύτερο να σφυρίξει αντί να φωνάξει έναν φίλο του που είναι στην άλλη άκρη του δρόμου.

4. Αποθαρρύνετε το παιδί σας να παράγει με τη φωνή του ήχους που δεν αποτελούν ομιλία.

Τα παιδιά συχνά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού παράγουν ήχους με τη φωνή τους στην προσπάθειά τους να μιμηθούν τις μηχανές αυτοκινήτων, φρένα που στριγγλίζουν, αεροπλάνα κ.τ.λ. Εξηγήστε του ότι αυτοί οι ήχοι μπορούν να βλάψουν τη φωνή του και προτείνετέ του άλλους τύπους ήχων. Για παράδειγμα, η μίμηση του ήχου που κάνει ο αέρας («σσσς») είναι προτιμότερη από τον υψηλής οξύτητας ήχο του στριγκλίσματος των φρένων («ιιιιι»).

Το συχνό καθάρισμα του λαιμού μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να μειωθεί με το να εστιάσετε την προσοχή του παιδιού σε αυτή του τη συνήθεια. Είναι δύσκολο το να λέτε στο παιδί σας να μη βήχει. Ρωτήστε το λογοθεραπευτή σας να σας δείξει τη μέθοδο του «σιωπηλού βήχα». Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση της κατάχρησης.

5. Εξαλείψτε τις πήγες θορύβου του περιβάλλοντος.

Χαμηλώστε τον ήχο της τηλεόρασης ή της μουσικής που παίζει ενώ μιλάτε με το παιδί σας. Έτσι το παιδί δε θα χρειάζεται να μιλήσει πιο δυνατά για να «ξεπεράσει» τους θορύβους του περιβάλλοντος. Όταν βρίσκεστε στο αμάξι και ειδικά στα μεγάλα ταξίδια, χαμηλώστε το ραδιόφωνο και κλείστε τα παράθυρα. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα άτομο πρέπει σχεδόν να φωνάζει για να ακουστεί, όταν ταξιδεύει με 96 χλμ. την ώρα με ανοιχτά παράθυρα.

6. Περιορίστε το πόσο μιλάει.

Η απόλυτη ξεκούραση της φωνής είναι μη ρεαλιστική. Τα παιδιά θέλουν να φαίνονται και να ακούγονται! Μπορεί όμως να βοηθήσει αρκετά το να περιορίσετε κάποιες φορές την ποσότητα της ομιλίας του παιδιού σας. Για παράδειγμα, το παιδί σας μπορεί να γυρίσει από το σχολείο και να ακούγεται βραχνό. Μπορείτε να κατευθύνετε το παιδί σας σε δραστηριότητες που μπορεί να κάνει και μόνο του, όπως είναι το διάβασμα, τα παιχνίδια κατασκευών ή η ζωγραφική. Αν το παιδί σας πέρασε μια μέρα γεμάτη φωνές και κουβέντα με φίλους, πρέπει να ενθαρρύνεται να έχει κάποιες «σιωπηλές» στιγμές μέσα στις επόμενες μέρες.

7. Επιβραβεύστε τη χρήση καλών φωνητικών συνηθειών.

Φροντίστε να επαινείτε το παιδί σας όταν αυτό χρησιμοποιεί με πιο σωστό τρόπο τη φωνή του ή όταν μειώνει την κακή χρήση της φωνής του. Αρκετές φορές ο λογοθεραπευτής σας θα σας ζητήσει να ενθαρρύνετε το παιδί σας επιβραβεύοντας τις καλές φωνητικές συνήθειες. Αυτός ο τύπος προγράμματος μπορεί να απαιτεί να παρακολουθείτε την πορεία του παιδιού σας, να καταγράφετε τη χρήση καλών φωνητικών συνηθειών και να επιβραβεύετε την επιτυχία του παιδιού σας.

8. Αποτελέστε καλό παράδειγμα.

Προσπαθήστε να διατηρήσετε τη δικιά σας φωνή σε ήρεμη ένταση και οξύτητα. Υπενθυμίστε στα μέλη της οικογένειάς σας να περιμένουν τη σειρά τους για να μιλήσουν, από το να υψώνουν τη φωνή τους για να τραβήξουν ο ένας την προσοχή του άλλου.

9. Δώστε προσοχή σε λόγους υγείας.

Συχνά κρυολογήματα ή λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού συστήματος μπορούν να βλάψουν τις φωνητικές χορδές και τη φωνή του παιδιού σας. Τα παιδιά που υποφέρουν από αλλεργίες διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο για φωνητικά προβλήματα. Επομένως, συμβουλευτείτε το λογοθεραπευτή σας όποτε αντιληφθείτε την ύπαρξη τέτοιου είδους παθήσεων.

10. Δώστε προσοχή στις αλλαγές της φωνής.

Επικοινωνήστε ή επισκεφτείτε λογοθεραπευτή όποτε παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στη φωνή του παιδιού σας.

Anthony B. DeFeo, Ph.D., Communication Skill Builders, Inc.