Παιδί και κατάθλιψη

Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες. Η πίεση που δέχονται τα παιδιά στο σχολείο αλλά και το γενικότερο άγχος που βιώνουν καθώς μεγαλώνουν μπορεί να τα οδηγήσει σε μια κακή και αναποτελεσματική διαχείριση αυτών των καταστάσεων. Η κατάθλιψη στα παιδιά μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα απώλεια της όρεξης, πόνους και ευαισθησίες αλλά και έλλειψη ενέργειας.

Υπάρχουν σκαμπανεβάσματα στις ζωές όλων μας. Όταν βιώνουμε αναποδιές και προβληματικές καταστάσεις δεν υπερέχει μέσα μας το αίσθημα της ευτυχίας. Για κάποιους ανθρώπους, όμως, το συναίσθημα της θλίψης είναι πιο έντονο και διαρκεί περισσότερο. Η «κατάθλιψη» είναι ένας κλινικός όρος που χρησιμοποιείται από ψυχολόγους για να περιγράψει μια μακρά περίοδο στη διάρκεια της οποίας το άτομο βιώνει θλίψη σε τέτοιο βαθμό που φτάνει να αισθάνεται άχρηστο, ανήμπορο και απελπισμένο.

Η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί από στρες, απώλεια ή κάποια μεγάλη απογοήτευση. Μερικές φορές, φαίνεται πως η κατάθλιψη προκύπτει χωρίς κάποιον προφανή λόγο. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας χημικής ανισορροπίας στο σώμα κάποιου ατόμου. Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με τάση προς κατάθλιψη.

Όποιος και αν είναι ο λόγος, η κατάθλιψη επηρεάζει όλες τις πλευρές της ζωής μας: εργασία, οικογένεια, σχέσεις, φιλίες, ακόμη και τη σωματική μας υγεία. Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες. Είναι ένα πραγματικό πρόβλημα που προκύπτει ακόμη και σε παιδιά και εφήβους, ενώ δεν είναι μικρότερης σημασίας διότι δεν προκαλείται από παράγοντες της ενήλικης ζωής

Είναι πολύ πιθανόν για ένα παιδί με κατάθλιψη να νομίζει πως μόνο αυτό αισθάνεται έτσι και κανείς δεν πρόκειται να καταλάβει τα προβλήματά του. Συχνά, ένα παιδί με κατάθλιψη αισθάνεται πως όλοι το αντιπαθούν.

Ορισμένες φορές, είναι δύσκολο για τους ενήλικες να καταλάβουν πόσο δύσκολα είναι τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα παιδιά διότι αντιλαμβάνονται τα θέματα αυτά μέσα από την ενήλικη ματιά. Όμως, η πίεση του σχολείου και το άγχος που βιώνουν καθώς μεγαλώνουν είναι πρόκληση για ορισμένα παιδιά. Δεν μπορούν να διαχειριστούν με επιτυχία αυτήν την πίεση. Είναι σημαντικό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας πως ενώ τα προβλήματα των παιδιών φαντάζουν ασήμαντα, στη δική τους ζωή είναι θέματα σοβαρά έως και αφόρητα.

Συμπτώματα κατάθλιψης σε παιδιά και εφήβους

Αν το παιδί σας έχει κατάθλιψη, πιθανώς θα αποφύγει να σας μιλήσει για το τι περνάει. Τα πρώτα σημάδια είναι οι αλλαγές στη συμπεριφορά που υποδεικνύουν πως το παιδί είναι ταραγμένο και θλιμμένο. Ένα παιδί που ήταν δραστήριο και συμμετείχε σε δραστηριότητες στο παρελθόν, μπορεί ξαφνικά να είναι ήσυχο και απόμακρο. Ένας καλός μαθητής θα αρχίσει να παίρνει κακούς βαθμούς.

Κάποια από τα πιο κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης προκύπτουν όταν η πίεση του σχολείου, της οικογένειας, και των κοινωνικών προσδοκιών γίνεται πολύ μεγάλη. Μην θεωρήσετε πως το παιδί σας έχει σοβαρή κατάθλιψη αν παρουσιάσει ένα μόνο σύμπτωμα. Το παιδί, ωστόσο, μπορεί να έχει κατάθλιψη και να χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια αν υπάρχουν ανεξήγητες αλλαγές στη συμπεριφορά του ή αν παρουσιάζει αρκετά από τα ακόλουθα συμπτώματα κατάθλιψης:

Συναισθηματικές αλλαγές

• Το παιδί σας μπορεί να δείχνει δυστυχισμένο, ανήσυχο, ένοχο, θυμωμένο, τρομαγμένο, αβοήθητο, ανήμπορο. Μπορεί να αισθάνεται μοναξιά ή απόρριψη.

Σωματικές αλλαγές

• Το παιδί σας παραπονιέται για πονοκεφάλους και γενικότερους πόνους στο σώμα του. Μπορεί να μην έχει αρκετή ενέργεια, να μην μπορεί να κοιμηθεί ή να φάει ή να αισθάνεται κουρασμένο όλη την ώρα.

Αλλαγές στον τρόπο σκέψης

• Το παιδί μπορεί σας πει κάτι που να υποδεικνύει πως έχει χαμηλή αυτό-εκτίμηση, πως δεν του αρέσει όπως είναι ενώ ενδέχεται να κατηγορεί τον εαυτό του. Δυσκολεύεται, επίσης, να συγκεντρωθεί ή βιώνει συχνά αρνητικές σκέψεις. Μπορεί να σκέφτεται την αυτοκτονία.

Αλλαγές στη συμπεριφορά

• Το παιδί απομακρύνεται από τους άλλους, κλαίει εύκολα ή χάνει το ενδιαφέρον του σε σπορ, παιχνίδια ή άλλες ευχάριστες δραστηριότητες που μέχρι πρότινος του άρεσαν. Μπορεί να αντιδράει υπερβολικά ή να έχει ξαφνικά ξεσπάσματα θυμού κλαίγοντας για σχετικά ασήμαντα θέματα.

Πώς να βοηθήσετε ένα παιδί με κατάθλιψη

• Μιλήστε στο παιδί σας. Αν έχετε παρατηρήσει κάποια από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν, κάντε ό,τι μπορείτε για να ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλήσει για αυτό που αισθάνεται ή το ενοχλεί.
• Αν θεωρείτε πως το παιδί σας έχει βαριά κατάθλιψη, μην πανικοβληθείτε. Επαγγελματική βοήθεια είναι διαθέσιμη για εσάς και για το παιδί σας.
• Η κατάθλιψη είναι μια πάθηση που επιδέχεται αγωγή. Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες μπορούν όλοι να ξεπεράσουν την κατάθλιψη αν λάβουν βοήθεια.
• Ξεκινήστε με το να συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας ιατρό για να βρείτε αν υπάρχει κάποιο σωματικό πρόβλημα που προκαλεί στο παιδί σας κούραση, πόνους και κακή διάθεση.
• Μιλήστε με το σχολικό περιβάλλον του παιδιού σας. Μπορεί να ανακαλύψετε πως το διδακτικό προσωπικό έχει παρατηρήσει αλλαγές στη συμπεριφορά και τη διάθεσή του. Η συζήτηση με τη δασκάλα του παιδιού μπορεί να φέρει κάποια αλλαγή στον τρόπο που αλληλεπιδρά με το παιδί σας, ενισχύοντας έτσι την αυτοπεποίθηση του παιδιού μέσα στην τάξη.
• Πολλά σχολεία έχουν επαγγελματίες συμβούλους στο προσωπικό τους. Ο σχολικός σύμβουλος μπορεί να σας παραπέμψει σε κάποιον ειδικό που προσφέρει εξατομικευμένη βοήθεια στο παιδί ή μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας βοηθάει παιδιά και εφήβους να διαχειριστούν το άγχος τους.
• Ο σχολικός σύμβουλος ή ο οικογενειακός σας ιατρός μπορεί, επίσης, να σας παραπέμψει σε κάποια κλινική ειδίκευσης σε θέματα ψυχικής υγείας για παιδιά ή κάποιον ψυχολόγο με ειδίκευση σε αυτά τα θέματα.

Η κατάθλιψη επηρεάζει όλη την οικογένεια

Είναι σημαντικό να αναγνωρίζετε αυτό που εσείς αισθάνεστε για την κατάθλιψη του παιδιού σας. Αφού δεν είναι δυνατόν να γνωρίζετε πάντα τι προκαλεί κατάθλιψη σε ένα παιδί, μπορεί να αισθάνεστε ενοχές, απογοήτευση και ματαίωση. Χωρίς να το θέλετε, δείχνετε στο παιδί σας τι αισθάνεστε με αποτέλεσμα το παιδί να νοιώθει πως το απορρίπτετε ή δεν το καταλαβαίνετε.

Δεν είναι εύκολο να διαχειριστείτε τις ανάγκες ενός παιδιού με κατάθλιψη. Μπορεί να χρειαστεί να μάθετε πώς να βοηθάτε το παιδί σας με τα συναισθήματα θλίψης αλλά και πώς να χειρίζεστε εσείς τα δικά σας συναισθήματα για τα προβλήματα του παιδιού σας. Οι συμβουλευτικές συνεδρίες μπορεί να είναι αναγκαίες για εσάς όσο και για το παιδί σας. Πολλοί θεραπευτές προγραμματίζουν αυτόματα συνεδρίες με την οικογένεια όταν αναλαμβάνουν παιδιά με κατάθλιψη.

Πρέπει, επίσης, να είστε ειλικρινείς με τα αδέλφια του αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας σχετικά με τις ανάγκες του παιδιού σας. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα έχει πολλές πηγές στήριξης και κατανόησης.

Επιπρόσθετη βοήθεια

Αν έχετε λόγους υποψίας πως το παιδί σας μπορεί να έχει κατάθλιψη, υπάρχουν αρκετά χρήσιμα βιβλία που θα σας βοηθήσουν το καταλάβετε την πάθηση αυτή. Υπάρχουν, επίσης, βιβλία με καλές συμβουλές για διαπαιδαγώγηση και διαχείριση θεμάτων για τους γονείς. Συμβουλευτείτε την τοπική σας βιβλιοθήκη.

Για επαγγελματική βοήθεια σε θέματα ψυχικής υγείας συμβουλευτείτε υπηρεσίες και ενημερωθείτε για προγράμματα στήριξης για παιδιά με κατάθλιψη και τις οικογένειές τους.

Πηγή: http://www.cmha.ca/