Η γέννηση ενός μικρότερου παιδιού

Για ποιο λόγο ένα παιδί παλινδρομεί όταν γεννιέται ένας αδελφός ή μία αδελφή;

Το θέμα είναι πολύπλοκο. Παλινδρομεί σε ένα σημείο της δικής του ιστορίας. Δεν πρόκειται καθόλου για ταύτιση με τον άλλο (το μικρότερο αδερφάκι).

Ένα μεγαλύτερο παιδί υποφέρει από ζήλεια και ευτυχώς και μπορεί να γίνει επιθετικό, διότι η εκδήλωση οποιουδήποτε συναισθήματος συμβάλλει στη συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού. Παρ’ όλα αυτά αγαπάει το μικρότερο αδερφάκι του. Δεν μπορεί όμως και να τo αγαπάει ολοκληρωτικά γιατί, σύμφωνα με τη λογική του, αν τo αγαπάει, σημαίνει ότι ταυτίζεται μ’ αυτό, δηλαδή με ένα κομμάτι του εαυτού του όπως όταν ήταν μωρό. Από την άλλη, αρνείται την ανάπτυξή του για να μην υποχρεωθεί να επιδείξει μια συμπεριφορά απέναντι σ’ αυτόν τον άλλο που θα το απομάκρυνε από τους ανθρώπους που του είναι απαραίτητοι, από τον πατέρα και τη μητέρα του. Είναι πολύ πολύπλοκη διαδικασία.

Συχνά, όταν ένα παιδί δείχνει να μην αγαπάει το μικρό αδερφάκι του το κάνει μόνο και μόνο για να προσπαθήσει να εκνευρίσει τη μητέρα του και να κερδίσει έστω και αρνητική προσοχή. Στην περίπτωση λοιπόν που το μεγαλύτερο παιδί εκδηλώνει φανερά την επιθετικότητά του προς το αδερφάκι του (κλωτσιές στην κούνια του, δαγκωνιές κλπ.), η μητέρα θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και να μη μαλώσει σκληρά το πρωτότοκο παιδί. Αισθάνεται ήδη αρκετά ντροπιασμένο. Αυτό που θα πρέπει να κάνει είναι να το πάρει ιδιαιτέρως και να του μιλήσει, να του υπενθυμίσει ότι είναι ο μεγαλύτερος και ότι το μικρότερο αδερφάκι του για τον λόγο αυτόν μπορεί να του έχει εμπιστοσύνη. Με άλλα λόγια, είναι καλό όχι μόνο η μητέρα αλλά και ο πατέρας να προβιβάζουν το πρωτότοκο αδερφάκι έτσι ώστε να αποφευχθούν οι αντιδράσεις ζήλιας.

Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο παιδί ζει την ανοίκεια κατάσταση να έχει πρώτη φορά μπροστά στα μάτια του, στο σπίτι ένα ανθρώπινο πλάσμα λιγότερο ανεπτυγμένο, καμιά φορά και διαφορετικού φύλου.

Για τους γονείς, το να φερθούν στα παιδιά σα να ήταν δίδυμα, φαίνεται λύση για να αποφευχθούν προβλήματα χαρακτήρα στο μεγαλύτερο παιδί: εκμηδενίζονται οι αιτίες του άγχους που προκαλεί η ανοίκεια αυτή κατάσταση: «Το ίδιο κάνουμε και για τα δυο παιδιά και ας έχουν διαφορετική ηλικία. Και έτσι τέρμα η ζήλια!». Οι γονείς έτσι νομίζουν ότι βοηθούν να είναι ομαλές οι σχέσεις ανάμεσα στα παιδιά, αλλά στην πραγματικότητα ζημιώνουν την προσωπική ανάπτυξη του καθενός.

Τι θα έπρεπε λοιπόν να κάνουν οι γονείς που φέρνουν στον κόσμο ένα δεύτερο παιδί; Πώς θα αντιδράσει το μεγαλύτερο; Πώς θα έρθουν οι ισορροπίες στις σχέσεις στην οικογένεια;

Το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι γονείς είναι να έχουν προετοιμάσει το παιδί τους, καταρχήν για τον ερχομό του καινούργιου μέλους στην οικογένεια, πριν εκείνο έρθει. Το να ενημερώσουν το μεγαλύτερο παιδί και να προσπαθήσουν να λύσουν οποιαδήποτε απορία του είναι ιδιαίτερα σημαντικό χωρίς να το βομβαρδίζουν με πληροφορίες που δεν μπορεί ή δε θέλει να καταλάβει. Θα πρέπει να γίνουν σεβαστές οι αντιδράσεις και οι ερωτήσεις του μεγαλύτερου παιδιού που θα αναγκαστεί να μοιραστεί την αγάπη των γονιών του με έναν άγνωστο που θα εισβάλει στην οικογένειά του και που δεν έχει ακόμη αντικρίσει.

Όταν το μωρό έρθει, ο αποκλεισμός του μεγαλύτερου παιδιού από την καθημερινότητα του πρώτου μπορεί να οδηγήσει σε φοβερές σκηνές ζήλιας οι οποίες θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν από τους γονείς. Έτσι, η μητέρα μπορεί να προσκαλέσει το μεγαλύτερο παιδί της την ώρα που κάνει μπάνιο ή αλλάζει πάνα ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού το νεόφερτο μωρό και να μοιραστεί μαζί του αυτές τις στιγμές, εφόσον το ίδιο το παιδί το επιθυμεί. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να του επιβληθούν όλες αυτές οι εμπειρίες εάν το ίδιο το παιδί δεν το επιθυμεί αλλά θα πρέπει να του γίνει κατανοητό ότι είναι ευπρόσδεκτη η συμμετοχή του σε όλα αυτά. Έτσι του δίνεται η ελευθερία να συμμετάσχει ή να μη συμμετάσχει χωρίς να αισθάνεται ενοχές, στην τελευταία περίπτωση. Αυτό θα επιτρέψει στο μεγαλύτερο παιδί να γνωρίσει τον μικρότερο αδερφό ή την αδερφή του και γίνει μέρος των ιδιαίτερων αυτών στιγμών χωρίς να ζηλεύει γιατί κάποιος το αποκλείει από συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Εξίσου σημαντικό όμως είναι να τονίζουν οι γονείς τη διαφορετικότητα των δύο παιδιών και να μην ξεχνούν να δείχνουν την προσοχή τους και στο μεγαλύτερο παιδί για τα πράγματα που καταφέρνει καθώς και αυτό συνεχίζει να μεγαλώνει και να εξελίσσεται.

Ο πατέρας σε αυτή την περίπτωση παίζει ένα σημαντικό ρόλο εφόσον καλείται να ενισχύσει όχι μόνο τη σχέση της μητέρας με το νεογέννητο μωρό αλλά και τις σχέσεις του μεγαλύτερου παιδιού με τη μητέρα και τον ίδιο αλλά και το μικρότερο αδερφάκι του.

Χρειάζεται, λοιπόν, χρόνος που οι γονείς πρέπει να δώσουν στο μεγαλύτερο παιδί ώστε να εξοικειωθεί με αυτό το καινούργιο πλάσμα και να μπορέσει να το αγαπήσει.