Σαν γονέας, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείστε να αντιμετωπίσετε είναι η καθοδήγηση των παιδιών σας. Η δουλειά αυτή φαίνεται εύκολη όταν τα παιδιά σας είναι χαρούμενα και συνεργάζονται όμως δεν είναι εύκολο όταν έχουν συναισθηματικά ξεσπάσματα ή δε θέλουν να μαζέψουν τα παιχνίδια τους! Τα περισσότερα παιδιά δεν φέρονται συνέχεια με τον καλύτερο τρόπο.
Πρέπει να είστε συνεπείς όταν προσπαθείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να καταλάβουν τι περιμένετε από αυτά. Τα μικρά παιδιά δεν έχουν αυτοέλεγχο. Οι αλλαγές στη συμπεριφορά τους έρχονται με αργούς ρυθμούς καθώς μαθαίνουν τι προσδοκίες έχουν οι γονείς στο σπίτι, οι δάσκαλοι στο σχολείο κτλ.
Όλα τα παιδιά ξεσπούν ανά διαστήματα. Θεωρείται πρόβλημα όταν τα παιδιά πειράζουν συνεχώς, όταν δείχνουν λίγη κατανόηση για τους άλλους ή χειρίζονται απότομα τα παιχνίδια τους, τα έπιπλα, φέρονται άσχημα στα κατοικίδια ζώα ή κάνουν πράγματα που ενοχλούν και στενοχωρούν τα μέλη της οικογένειας. Θεωρείται πως τα παιδιά αυτά δεν έχουν πειθαρχία. Πολύ συχνά, οι γονείς λύνουν το πρόβλημα με ένα σύστημα ανταμοιβών και τιμωρίας.
Πώς να πειθαρχήσετε το παιδί σας
Κάποιοι γονείς θεωρούν πως πειθαρχία σημαίνει τιμωρία. Στην πραγματικότητα, η πειθαρχία είναι η εκμάθηση των κανόνων της ζωής. Δουλειά του γονέα είναι να θέσει σταθερούς κανόνες για τα παιδιά και να φροντίσει να είναι συνεπής με την εφαρμογή τους. Στόχος της πειθαρχίας είναι να μάθουν τα παιδιά να σέβονται τους κανόνες, την ιδιοκτησία, τους άλλους ανθρώπους και τους εαυτούς τους.
Οι κανόνες είναι απλοί όταν τα παιδιά είναι μικρά: «Μην αγγίζεις την κουζίνα», «Είναι ώρα να φύγουμε» και «Μείνε δίπλα μου» σε κάποιο εξωτερικό χώρο. Οι κανόνες γίνονται πιο περίπλοκοι και τα παιδιά αναπτύσσουν έναν δικό τους τρόπο σκέψης καθώς μεγαλώνουν. Συχνά, οι γονείς χάνουν την υπομονή τους σε αυτό το σημείο.
Όταν οι γονείς προσπαθούν να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους ενώ είναι μικρά, η οικογενειακή ζωή μπορεί να γίνει ποιο εύκολη στο μέλλον. Αν η πειθαρχία είναι μια σειρά από τιμωρίες και επιβραβεύσεις, αν είναι ο τρόπος σας να επιβληθείτε επειδή είστε μεγαλύτεροι, τότε μπορεί να προκύψουν προβλήματα. Τα παιδιά μπορεί να μην νοιώθουν την ανάγκη να σας ακούσουν καθώς μεγαλώνουν. Η εξουσία λειτουργεί με τα μικρά παιδιά σαν προσωρινό μέτρο. Μακροπρόθεσμα, όμως, δεν βοηθάει τα παιδιά να αλλάξουν τον τρόπο που φέρονται.
Γιατί τα παιδιά κάνουν σκανταλιές;
Μπορεί να αναρωτηθείτε γιατί τα παιδιά φέρονται με άσχημο τρόπο. Η απάντηση προκύπτει αν συνδυάσετε τον πειραματισμό, τη φυσική περιέργεια, και την ανωριμότητα. Όλα τα παιδιά ενδιαφέρονται κυρίως για τον εαυτό τους, μέχρι να τους μάθετε εσείς κάτι άλλο. Δεν σκέφτονται τι μπορεί να συμβεί μετά το παράπτωμά τους. Μερικές φορές, φέρονται άσχημα γιατί επιζητούν την προσοχή ή προσπαθούν να δείξουν στους γονείς πως και αυτά έχουν εξουσία. Κάποιες φορές φέρονται άσχημα γιατί είναι θυμωμένα που τα δείρατε ή τα τιμωρήσατε.
Συχνά, οι γονείς ενδίδουν στις απαιτήσεις των παιδιών γιατί πιστεύουν πως με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά τους αγαπούν πιο πολύ και τους αποδέχονται. Οι γονείς μπορούν να δείξουν σεβασμό στα παιδιά με το να τους υπενθυμίζουν ήρεμα και σταθερά πως θα πρέπει να ακολουθήσουν τους κανόνες. Οι γονείς κάποιες φορές αφήνουν την άτακτη συμπεριφορά να συνεχίζεται για πολύ καιρό. Θυμώνουν και τιμωρούν το παιδί με ένα χτύπημα στον πισινό. Τα παιδιά, όμως, μιμούνται τους γονείς τους. Αυτός ο τύπος συμπεριφοράς μαθαίνει στα παιδιά πως είναι εντάξει να φωνάζουν και να χτυπούν όταν είναι θυμωμένα.
Συμβουλές για τους γονείς
Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να διδάξετε στα παιδιά σας να φέρονται σωστά και πώς να αποφεύγουν την κακή συμπεριφορά.
Για νήπια
Όταν τα μωρά ξεκινούν να μπουσουλάνε (8 ή 9 μηνών) και να ανακαλύπτουν τον κόσμο γύρω τους, οι γονείς μπορούν να ακολουθήσουν κάποιες από τις παρακάτω προτάσεις:
Ανταλλαγή
Μπορείτε να αντικαταστήσετε το παιχνίδι ή το αντικείμενο που δεν επιτρέπεται να παίζει το παιδί με ένα άλλο.
Αναλάβετε δράση
Πείτε το «όχι» μόνο μια φορά και στη συνέχεια κινηθείτε προς το μέρος του παιδιού. Τα παιδιά γνωρίζουν πόσες φορές θα φωνάξετε το όνομά τους πριν σοβαρέψουν τα πράγματα και πάτε προς το μέρος τους.
Αποσπάστε την προσοχή των παιδιών
Να είστε σε εγρήγορση για καταστάσεις που θα προκαλέσουν κάποιο πρόβλημα. Αποσπάστε την προσοχή του παιδιού με κάτι άλλο.
Κάνετε αλλαγές στο περιβάλλον του παιδιού
Μην περιμένετε το παιδί σας να φερθεί σαν ενήλικας. Μπορείτε να δώσετε κάποια παιχνίδια στο παιδί σας, αν επισκεφθείτε μαζί κάποιο ιατρό και είστε σε αναμονή. Απομακρύνετε πολύτιμα αντικείμενα από το τραπέζι αν δεν θέλετε το παιδί σας να τα σπάσει. Κάνετε αυτό μέχρι να φτάσει στην ηλικία που να μπορεί να καταλάβει γιατί το κάνετε. Συχνά, η αλλαγές στον χώρο είναι πιο αποτελεσματικές από την αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού.
Για παιδιά που πηγαίνουν παιδικό σταθμό μέχρι γυμνάσιο
Υπάρχουν επιπρόσθετοι τρόποι για να ενθαρρύνετε την καλή συμπεριφορά καθώς τα παιδιά ωριμάζουν. Οι παρακάτω μέθοδοι είναι κατάλληλες για παιδιά 2 έως 11 χρόνων.
Επιβραβεύστε την καλή συμπεριφορά
Συχνά, οι γονείς θεωρούν δεδομένα τα καλά πράγματα που κάνουν τα παιδιά. Δίνουν προσοχή κυρίως όταν τα παιδιά τους είναι άτακτα. Εντοπίστε την καλή συμπεριφορά και θυμηθείτε να επιβραβεύσετε το παιδί ακόμη και αν πρόκειται μόνο για μια προσπάθεια. Το παιδί σας θα προσπαθήσει να σας ευχαριστεί πιο συχνά με πράγματα που σας αφήνουν χαρούμενη και ικανοποιημένη.
Ανταμείψτε τη συμπεριφορά που θέλετε το παιδί σας να επαναλάβει
Οι ανταμοιβές μπορεί να είναι πολύ απλές, όπως το να πείτε στο παιδί σας πως σας αρέσει αυτό που κάνει. Μπορείτε να του δώσετε αγκαλιές ή φιλιά. Τα μεγαλύτερα παιδιά, ηλικίας δημοτικού, ανταποκρίνονται και σε επιπρόσθετες ανταμοιβές όπως είναι τα αυτοκόλλητα ή κάποια ιδιαίτερη έξοδος.
Ενημερώστε το παιδί σας για το ποιες συμπεριφορές θα αποδεχτείτε
Αν το παιδί δε φέρεται με βάση τους δικούς σας κανόνες, κάνετε κάτι για να αλλάξετε την κατάσταση άμεσα. Πάρετε τον χρόνο σας να σταματήσετε το αυτοκίνητο, σταματήστε να ψωνίζετε ή ό,τι άλλο κάνετε εκείνη τη στιγμή. Μετά, βοηθήστε το παιδί να καταλάβει ποιά συμπεριφορά θα ανεχτείτε και ποιά όχι.
Δοκιμάστε διαφορικές μεθόδους πειθαρχίας πέρα από την τιμωρία
Μακροπρόθεσμα, η τιμωρία είναι η λιγότερο αποτελεσματική μέθοδος πειθαρχίας. Θα έχετε πιο ικανοποιητικά και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα αν αλλάξετε τη συμπεριφορά του παιδιού με θετικό τρόπο.
Time-out: απομάκρυνση του παιδιού από τη δραστηριότητα
Η απομάκρυνση του παιδιού από τη δραστηριότητα είναι ένας καλός τρόπος για τα παιδιά να καταλάβουν πότε θα ανεχτείτε κάποιες συμπεριφορές και πότε όχι:
Αρχικά, ζητήστε από το παιδί σας να σταματήσει να φέρεται με τρόπο που δεν του επιτρέπεται. Αν το παιδί δεν σταματήσει, πείτε «Εσύ φαίνεται πως χρειάζεται να ηρεμήσεις λίγο». Απομακρύνετε το παιδί από την κατάσταση που το έφερε σε αυτό το σημείο , μην του μιλήσετε και μην του δώσετε προσοχή. Ύστερα από ένα επαρκές χρονικό διάστημα, οδηγήστε το παιδί πίσω στο χώρο της αρχικής του δραστηριότητας. Μη κάνετε κάποιο σχόλιο για την περίοδο απομάκρυνσης.
Τα νεότερα παιδιά (3 έως 5 χρόνων) θα πρέπει να βρίσκονται σε φάση time-out μόνο για ένα ή δύο λεπτά. Μπορείτε να απομακρύνετε τα μεγαλύτερα παιδιά από το περιστατικό και να τα αφήνετε να επιστρέψουν όταν αποφασίσουν πως μπορούν να φερθούν όμορφα. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να αναπτύξει το αίσθημα της αυτοπεποίθησης και της αξίας του εαυτού του. Έτσι, θα μπορέσει να επιστρέψει στο πρόβλημα και να το χειριστεί καλύτερα αυτή τη φορά. Η απομάκρυνση επιτρέπει στο παιδί σας να αλλάξει τη συμπεριφορά του χωρίς να του βάλετε την ταμπέλα «κακό παιδί».
Αν συνδυάσετε τον χρόνο απομάκρυνσης με ένα σύστημα επιβραβεύσεων, θα βοηθήσετε το παιδί σας να διατηρήσει μια καλή συμπεριφορά.
Η καλύτερη πειθαρχία είναι το παράδειγμα που θα θέσετε εσείς στο παιδί σας. Αν θέλετε το παιδί σας να γίνει ένα υπεύθυνο άτομο που θα ασκεί αυτοέλεγχο, τότε οι δικές σας ενέργειες θα είναι το πιο ισχυρό σας όπλο στην εκπαίδευση του παιδιού σε αυτό. Αρχικά, θα πρέπει να θέσετε τους κανόνες. Όμως, στο τέλος, το δικό σας παράδειγμα θα βοηθήσει το παιδί να κατανοήσει τους λόγους πίσω από τους κανόνες. Σε αυτό το σημείο, το παιδί σας πραγματικά θα αποκτήσει αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους.
Πηγή: Linda M. Levine, Parent Articles 1, Communication Skill Builders, a division of The Psychological Corporation.
Τα γραφόμενα στην ιστοσελίδα Λόγος & Επικοινωνία προορίζονται για ενημερωτική χρήση και μόνον. Δεν αποτελούν εξατομικευμένες συστάσεις θεραπείας και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την Επιστημονική συμβουλή ενός ειδικευμένου θεραπευτή για κάποιο περιστατικό. Όποτε πρόκειται για αναδημοσίευση από άλλη πηγή, αυτό δηλώνεται ρητά. Οι συγγραφείς του Λόγος & Επικοινωνία δεν ευθύνονται για οποιοδήποτε αποτέλεσμα που σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με κάποια ανάρτηση.
